Kadın sığınma evleri kulağa dramatik gelse de ülkemiz ve dünya genelinde maalesef ki, kadınlarımızın en son çare bile olsa sığınabilecekleri geçici kurumlardır. Kadına yönelik şiddet olaylarına karşı (fiziksel, duygusal, ekonomik, sözlü istismar, cinsel ve şiddetin her türlüsüne maruz kalan kadınları geçici olarak korumak, ruhsal ve ekonomik yönden hizmet sunmak için açılmış kurumlardır. Sığınma evine kimler nasıl, hangi durumlarda alınır hatta birçok kadının böyle bir kurumdan ne yazık ki haberi dahi yok. Genelde şiddet gören kadınların sığınma evine yerleştirildikleri bilinse de, evsiz, sokakta kalmış, kısa süreliğine de olsa ailesinden uzaklaşıp kendisi ile başbaşa kalmak isteyen kadınlarımız için de güvenilir bir kurumdur.
Ancak sığınma evlerini alışkanlık haline getiren suiistimalcilerin de varlığı göz ardı edilemez, bu yüzden düzenin devamlılığını sağlamak adına kurum olarak alınan kuralları vardır. Alkol, madde kullanımı, sigara, misafir davet etme, ilk bir hafta telefon kullanma yasağı gibi. Her kurumda olduğu gibi bu kurumda da anne şefkati ile yaklaşan ya da bir mahkûmmuşsunuz gibi davranan çalışanlar çıkacaktır. Asıl olan, kadın sığınma evlerinde kalındığı sürece gelecek için ne yapılması gerektiğinin, sağlıklı kararlar alabilmek için gerekirse sosyal hizmetlerden yardım talebi ile desteğin sağlanabilmesi. Dünya genelinde insanlığın var olduğundan bu yana kadına şiddetin önüne geçilememesinden dolayı ihtiyaç halini alan kadın konuk evleri her ne kadar uzun soluklu nefes kesen filmlerde beş yıldızlı oteli andırsalar da, gerçek olan tabii ki görsel dünyanın tanımından biraz farklı. Son günlerde Netflix’de bir numara olarak izlenen MAİD isimli dizide de birbirine benzeyen zorlu yaşam mücadelesinin yakın örneği olarak gördüğümüz gibi genç bir annenin, madde bağımlısı eşinin şiddet eğiliminden kızını korumak için uyku uyumadan evden eve temizliğe gitmesine rağmen dışarıdaki tehlikelerinde içinde boğuşmaktan yorulup bir gece yarısı kızı ile birlikte kadın konuk evinin kapısını çalması. Tabii bu şiddete eğilim kısmı sadece filmlerde oluyor gerçekte olan direk fiziksel ya da sessiz şiddet dediğimiz umursamama, küçük düşürülme, taciz, tecavüz gibi kadını çaresiz kılan haksız güçtür. Kaldı ki, daha önceki yazılarımda zaman zaman dile getirdiğim gibi bir kadın ne kadar güçlü olursa olsun erkeğin bedensel gücü karşısında yetersizdir. Bu sebeptendir ki ,kadın sığınma evleri bir süreliğine de olsa kadını bu tür şiddetten korur, ruh hali bozulan kadın uzman psikologlar tarafından yardım alır.
Kadın sığınma evlerine başvurabilmek için, İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’ne şahsen ya da dilekçe ile başvurulabilir başvuru değerlendirildikten sonra kadın konukevine yerleştirilir. Kadınlar çocukları ile kalmak isterlerse çocuğa ait kimlik cüzdanı ya da nüfus örneği ile başvurabilirler. Kadın herhangi bir şiddete maruz kaldı ise polis tutanağı ve yine polis nezaretinde Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’ne kadar eşlik edilir ve kadın sığınma evine yerleştirilir. Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’ne ulaşamayacağını ya da evden çıkmaya cesaret edemeyen kadınlar 155’i arayarak yardım taleb edebilir polis eşliğinde sosyal hizmetler aracılığı ile adresi gizli tutularak kadın konuk evine yerleştirilirler. Kadın konuk evine yerleştirilen kadın çalışıyor ise güvenliği sağlandıktan sonra işine gidip gelebiliyor eğer güvenliği tehlike arz ediliyorsa kurumdan çıkmasına izin verilmiyor. Kadın sığınma evlerinin iyileştirilmesi için hâlihazırda bir proje olmadığı için süresi dolan kadınların bir çoğu yeniden şiddet gördüğü eve gitmek zorunda kalıyor. Filmlerin aksine hapishaneyi andıran çoklu yatak sisteminde uyku bozukluğu yaşayanlardan dolayı diğerleri de sağlıklı uyku uyuyamıyor. Kadın istihdamı açısından sığınma evlerinde meslek edindirme kursları ya da kişinin yeteneği göz önüne alınarak resim müzik yazı dikiş nakış gibi atölyelerin açılmasına yönelik çalışmalar geliştirilebilir. Çaresiz kalan bir kadın, sırtını yaslayacağı bir aileye sahip değilse devletin kurumuna korku ile değil güven ile gidebilmeli. Yatacak yer, yemek, can güvenliği bir birey için geçici yeterli olabilir ama güvenli hissettiği bir birimin sürekliliği olmayacağı için bu süreç içinde edineceği bir beceri ve aldığı belgeyle Devleti’nde yardımı ile ayakları üzerinde durabilecek bir işe yerleştirilip kişinin kendini güvene aldığından emin olmadan desteğin kesilmemesi gerekir. Kadın sığınma evlerine her başı sıkıştığında yerleşip aklına estiğinde kaçan kadınlar, kadın sığınma evlerinde kalan kadınlara bakış açısını anlatırken çaresiz kalıp ilk kez gidecek olan kadınlar üzerinde de olumsuz korku dolu bir algı oluştura biliyorlar. Ülkemizde 145 kadın sığınma evi bulunmaktadır. Kadın sığınma evleri kadınların devlet tarafından korunma altına alındıkları bir kurum olmakla birlikte fiziksel ve psikolojik şiddete maruz kalan her kadın yaş fark etmeksizin başvuru yapabilir. Kadın sığınma evine başvuru yapmak için Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’ne acil durum halinde Emniyet Müdürlüğü’ne gidilmesi gerekmektedir. Maddi ve manevi desteğe ihtiyacı olan her kadın kendilerine sağlanan bu imkandan faydalanmak için başvurabilir. Herhangi bir yaş sınırı olmaksızın reşit olmak kaydı ile altı ay kadın sığınma evinde kalabilir, özel bir durumu var ise can güvenliği için bu durum uzatılabilir. Kadın sığınma evine, şiddet gören, şiddete eğimli bir aileye sahip olan her kadın çocuğu ile birlikte kabul edilir.
Her kurumun olduğu gibi kadın sığınma evlerinin de bir takım kuralları vardır. Düzenin devamlılığı açısından kadın sığınma Evi’ne yerleşen her kadına bir takım görevler verilir. Temizlik, mutfak, yasaklara riayet. Güvenliği korumak adına alınan sıkı kurallar ise mecburi durum olmadığı takdirde dışarıya çıkılmasına izin verilmemesi, madde ve alkol kullanım yasağı. Kurallara uymayan, düzeni değiştirmeye çalışan kadınlar kurumdan uzaklaştırılırken bir daha da kesinlikle kuruma alınmamaktadırlar. Güvenlik açısından misafir kabul edilmemektedir, erkeklerin bu kuruma girmesi kesinlikle yasaktır. Kadın sığınma evlerine günün ve gecenin her saatinde ulaşmak mümkün. Mağdur istediği saatte Kadın sığınma evine ulaşır ve çalışanlar sizi buluşma noktasından alır, güvenlik açısından kadın sığınma evlerinin adresi gizli tutulur aynı zamanda eşinden ayrılmak isteyip maddi durumu el vermeyen kadınlar için de hukuki ve maddi yönden destek verilir. Dileriz ki, okuyan ve ayakları üzerinde durabilen bir nesil yetişir ve sığınma evlerine ihtiyaç kalmaz. İzlediğimiz yabancı filmlerdeki sığınma evlerinin bağımsız, kişiye özel odalar ve eşyalar olması özendiriciliği artırmasın, tabii ki böyle bir lüks henüz ülkemizde mevcut değil.
Kadın sığınma evlerinde verilen hizmetler arasında;
Aile anlaşmazlıklarının giderilmesine yönelik çalışmalar, güvenlik, danışmanlık, tıbbi destek, geçici maddi yardım, okul dönemi çocuklara eğitim desteği, okul öncesi çocuklara kurum içinde kreş eğitimi verilmektedir. Sosyal, sanatsal ve sportif faaliyetler meslek edindirme henüz yeterli seviyede değildir.