Herhangi bir faaliyetin meydana geldiği, işyeri niteliği taşıyan ve ortamda çalışanların bulunduğu ortamlarda İş Hijyeni diğer adı ile İş Sağlığı ve Güvenliği ölçümlerinin yaptırılması 6331 sayılı "İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu" ile yasal bir zorunluluk haline getirilmiştir.
Ortam ölçümleri nelerdir? ve neden yapılmalıdır sorusu genellikle işverenlerin sorduğu sorudur? Cevabı detaylı ele alırsak.
30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın 10 uncu maddesine göre işverenler, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlamakla yükümlüdür. İşveren gerekli ortam ölçümü, test ve analizlerini risk değerlendirmesine bağlı olarak yaptırır. İşyeri ortamının veya işin gereği olarak kişisel maruziyetlerde farklılık oluştuğunda, işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde iş hijyeni ölçümleri test ve analizleri tekrarlanır.
Ortam Ölçümleri yapan firmaların İSGÜM den Yeterlik veya Ön yeterlilik belgesi olmak zorundadır. Yetkili İSG Laboratuvarları dışında verilen raporlar geçersizdir.
Kişisel Maruziyet Ölçümleri
Kişisel Gürültü Maruziyeti Ölçümü, Kişisel Titreşim Maruziyeti Ölçümü, Kişisel Gaz Maruziyeti Ölçümü, Kişisel Toz Maruziyeti Ölçümü, Solunabilir Toplam Toz Ölçümü ve Kişisel VOC (Kimyasal) Maruziyeti Ölçümleri yapılmalıdır. Bu ölçümler belirli periyotta yapılması gerekmektedir.
İşyerlerinde çalışma ortamının bütün bölümlerinde yeterli aydınlatma ve termal konfor şartları sağlanması gerekiyor. Gaz ölçümleri, Toz ölçümleri, Termal konfor ölçümleri, Aydınlatma ölçümleri ve Gürültüye karşı gerekli önlemler alınır. 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanununun belirtilen sürelerde veya gerekli görülmesi halinde, durumun tespitine yönelik ölçümlerin yaptırılması istenebilir. Bu durum hem işveren hem de çalışanlar için son drece önem arz etmektedir. Ayrıca ortam ölçümleri yapılmadığı zaman hem işletmelerde iş kazaları ve meslek hastalıkları kaçınılmaz olur.
155 ve 161 sayılı ILO Sözleşmelerine göre iş sağlığı tanımı “Çalışanın çalışma ortamını, koşullarını, ilişkilerini ve çevresini, kendisini güdüleyen bir çalışma yürütecek bir biçimde etkileyebildiği; sağlıklı ve güvenli bir üretim ortamının ürünü olan bedensel, ruhsal, toplumsal optimal (en uygun) iyilik halinde olmaktır”.
İşyerlerinde masa başında geçirilen hareketsiz saatlerin çalışan sağlığına etkileri uzun süredir biliniyor. Bu bilinç, işyeri çalışanları arasında da yaygınlaştığı, sağlıklı, ergonomik bir çalışma ortamı aradıkları ve iyileştirici çözümlerin yapılabilmesi için gerekli çalışmalar yapılmalıdır.
Özellikle ofis çalışanlarında uzun süre aynı pozisyonlarda çalışmalarda bel ağrıları veya bel fıtığı kaçınılmaz oluyor. Ofis çalışanlarının sürekli olarak kısa kısa aralıklarla egzersizler yapmaları gerekiyor. Molla saatlerine dikkat etmeleri gerekmektedir. İş yerlerinde çalışma ortamı gözetimi uygulayıcıları; İş sağlığı iş güvenliği kurulları, İşyeri sağlık ve güvenlik birimleri, İşyeri hekimi ve İş güvenliği uzmanı olarak belirlenen ekipler tarafından yapılır.
Çalışma ortamı gözetimi yükümlülüğünü işveren, kendi personeli arasından yapacağı görevlendirme ile yerine getirebileceği gibi, işyeri dışında kurulmuş olan firmadan hizmet alarak da yerine getirebilir. Çalışma ortamı gözetimi ile ilgili iş sağlığı ve güvenliği mevzuatımızda çeşitli hükümler bulunmaktadır.
Bu konuda iş sağlığı ve güvenliği kurullarının, işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının görev ve yükümlülükleri bulunmaktadır. Ortam ölçümler belirlenen aralıklarla kesinlikle yapılmalıdır. İşveren maddi olarak kazanç elde etmek için yaptırmaya bilir ama iş güvenliği uzmanları rehberlik görevlerini iyi bir şekilde hatırlatarak bu konuda uyarmalıdır.
