NEREYE DÖNÜK

Carl Jung’ı bilirsiniz, hani Ferud’un varisi ancak Ferud’un ‘bazı konulardaki’ takıntılarını eleştiren, anlam veremediğimiz, bilincimizle uzaktan yakından alakası olmayan veya içinde öğrenmeye dair en ufak bir emare bulunmayan davranışlarımıza hatta absürtlüklerimize “Kolektif Bilinç Dışı” tespitini yapan -nesiller arasında kişiliğin aktarılması(ki muhteşem bir tespittir)- analitik psikolojinin kurucusu. Kişilik tiplerinden filan bahsediyordu rahmetli. Kişiliğin irrasyonel (duyum-sezgi), rasyonel […]

NEREYE DÖNÜK
Beyaz ÇAĞLAYAN
Yayınlanma

19:53 - 01 Aralık 2024

Güncelleme

19:53 - 01 Aralık 2024

Okuma Süresi

6 dakika

Carl Jung’ı bilirsiniz,

hani Ferud’un varisi ancak Ferud’un ‘bazı konulardaki’ takıntılarını eleştiren, anlam veremediğimiz,

bilincimizle uzaktan yakından alakası

olmayan veya içinde öğrenmeye dair en ufak bir emare bulunmayan davranışlarımıza hatta absürtlüklerimize “Kolektif Bilinç Dışı” tespitini yapan

-nesiller arasında kişiliğin aktarılması(ki muhteşem bir tespittir)-

analitik psikolojinin kurucusu.

Kişilik tiplerinden filan bahsediyordu rahmetli.

Kişiliğin irrasyonel (duyum-sezgi), rasyonel

(düşünme-hissetme) işlevleri olduğunu söylüyordu hani

-(Her ne kadar rasyonel alan daha kesin sonuçlar versede ben irrasyonel alanın muallaklığını, rasyonelliğin nispeten açıklığına tercih etmişimdir,

bunu kimseye tavsiye etmesem de-

Bu işlevlerden sadece birini önceledeğimizi, diğerlerini ise göz ardı etmediğimizi ancak önceledeğimiz özelliklerimizin baskın olması,

diğerlerini farkında olmaksızın nispeten baskılamamızın

-kimi insanın irrasyonel alanı kimisinin ise rasyonel alanı yeğlemesinin- ruhumuzda dengesizliğe yol açabileceğini ifade ediyordu hani.

 

Jung’ın yukarıda bahsini ettiği kolektif bilinç dışının davranışlarımız üzerindeki etkisini geçen hafta bir sebepten dolayı doktora gittiğimde fark ettim.

Doktor ayakkabımı çok beğendi,

Ben de:

“Kullanmamış olsaydım size hediye ederdim,”

dedim doktora.

Doktor şok geçirdi ve bana: “Sizler ne kadar ‘garip’ insanlarsınız, neyinizi beğensek hediye ediyorsunuz, geçen hafta bilekliğini beğendim diye bir hastam bana bileğinden bilekliğini çıkarıp hediye etti,”

dedi.

Doktor Azeri idi.

Ve Muş’ta sırf beğenildi diye üstümüzde başımızda ne var ne yok çıkarıp hediye etme ‘geleneğimize’ şaşıp kaldı.

O anda fark ettim,

doktora dedim ki:

“Bu bizim bilincimizle ilgili değil, Carl Jung’ın kolektif bilinç dışı dediği şey bu olabilir,

çünkü bu hediye etme eyleminde bilincim kesinlikle yok zira bilincim olsa bana bu kadar gerekli bir eşyamı yeni tanıdığım birine niçin hediye etme isteği duyayım?

Atalarımızdan başka bir miras hak getire,

kala kala bu absürtlük miras kaldı,

dedim..

Doktor ile az biraz sohbet ettim.

Doktor neyse ki fikirlerimle ayakkabılarımdan daha çok ilgilendi.

 

(Gerçi bu örnek Jung’ın kolektif bilinç dışı ile ilgili mi emin değilim.

Burada belki de öğrenme süreci vardır ancak hakikaten pek çok davranışımızın altında öğrenmeye dayalı olmayan, genetik olarak bilinç dışımızda hepimize kodlanan kalıplar var)

 

Sözü Jung’ın kişilik tiplerine getirmeye çalışıyorum.

Sekiz tip kişilik* olduğunu söylüyordu.

Hatırlayalım bu tipleri:

1)İçedönük düşünen tip: Bağımsız, fikirlerden etkilenen, ilişkilere karşı çekimser davranan.

2)Dışa dönük düşünen tip: İlkeli, idealist, rasyonel, objektif, duyguları arka plana iten.

3)İçedönük duygusal tip: Sempatik, başkalarının memnuniyetini önemseyen, başkalarına bağlı olabilen yine de duygularını paylaşmakta çekimser davranan.

4)Dışa dönük duygusal tip: Adaptasyonu ve dış dünya ile iletişimi kuvvetli, duyguları ise yüzeysel olan.

5)İçe dönük sezgisel tip: Mistik, hayalperest, sanatçı.

6)Dışa dönük sezgisel tip: Girişimci, özgüveni yüksek, dost canlısı, kimi zaman da sorumsuz davranan.

7)İçe dönük duyusal tip: Sakin, pasif ve kontrol etmeye meyilli.

8)Dışa dönük duyusal tip: Gerçekçi ve nesnel.

 

Kısaca özetlenen bu kişilik tiplerinin dışında acaba

rahmetli bizim şu çağımızda yaşasaydı bir iki kişilik tipi daha ekler miydi diye aklıma geldi?

Mesela ne içe dönük ne dışa dönük dolayısıyla rasyonel veya irrasyonel işleve sahip olmayan standart insanlar için yeni kişilik tipleri oluşturmaz mıydı sizce de?

Oluşturmasa bu tiplere ayıp etmez miydi?

 

Sosyal medyada

kendini olduğundan farklı göstermeye çalışan kompleksliler, gösteriş delileri, hayatlarında en ufak bir mahremiyet alanı bırakmayanlar,

sürekli ruh hallerini -üzgün, mutlu-

konumlarını,

yediklerini, içtiklerini gezdiklerini, tozduklarını, sünnet,

doğum günü, düğün vs -ki bunların varoluşuna alışabilmeleri yetmez gibi-

paylaşanlar daha doğrusu sergileyenler,

sırf fotoğraf çekmek için bir araya gelen fotoğraf çekme yortusu bittikten sonra ayrılan yığınlar,

gerçekte sahip olmadıkları alaka için sanal dünyada tatmin sağlamaya çalışanlar,

zenginliklerinin ve mutluluklarının cakasını satanlar, bunun için kendini paralayıp helak edenler..

Sabahtan akşama kadar selfie çekenler, pamuk prensesin üvey annesinin aynadan medet umması gibi selfie kamerasından medet umanlar,

nefes alışlarını dâhi olağandışı bir durummuş gibi paylaşıp lanse edenler, iki dakika telefon ellerinden düşse “telefonumu nerde kaybettim” diye içe dönenler onun dışında,

içinde bir dünya olduğunu bilmeyenler..

Devamlı onaylanma, beğenilme arzusu, sonu gelmez paylaşım çılgınlığı, başkalarının kendilerinin paylaşımlarına beğeni atmasından sevinç duyabilen yine başkalarının beğeni atmamasına üzülebilen.

Yani sosyal medyaya böyle bağımlı olan ve bu etkenden dolayı duygu durum değişikliği yaşayanlar.

Jung bu insan arketipleri için ne derdi, bunları nasıl kategorize ederdi acaba?

Zira bunlar sosyal insanlar değiller,

sosyal olmak böyle değil,

e içe de dönük de değiller o halde bunlar

yeniden kategorize edilmeliler.

 

Mademki rahmetli yeni kişilik tipi oluşturamıyor o halde ben yeni birkaç kişilik tipi oluşturayım:

(-Jung’ın kişilik tiplerine ilaveten-)

Güncellenen yeni kişilik tipleri aşağıdaki gibidir:

1.Sosyal medyaya dönük,

içe dönük olmayan sezgisiz tipler

2.Suni dışa dönük, düşünemeyen tipler

3.Ne içe,

ne dışa dönük,

nereye döndüğü belli olmayan duyusuz tipler..

 

 

*_Not: Carl Jung’ın kişilik tipleri ile bilgi psikogözlük sayfası yazarı Umut Kaya’dan alıntıdır._