Kişinin yapabilirliği ve kabiliyeti olmasına rağmen bunları kendisinin fark edememesi ve sahip olduğu bu olumlu özellikleri reddetmesi, kendisini yeterince iyi ve başarılı hissetmemesi durumunda yetersizlik duygusu oluşur.
Yetersizlik duygusu, genellikle kişinin deneyimlerinden kaynaklanır. Özellikle çocukluk deneyimleri, bu duygunun temelini oluşturabilir. Çocuklukta yaşanan olumsuz deneyimler, ebeveynlerin tutumları, aile içi ilişkilerdeki sorunlar veya travmatik olaylar, ekonomik nedenler, sosyal medya, cinsiyet farklılıkları, kişinin kendine olan güvenini ve değer algısını etkileyebilir.
Yetersizlik duygusuna sahip olan kişilerde var olan göstergeler şu şekilde sıralanabilir:
Güvensizlik duygusu, düşük öz güven, yapmak istediklerinden kolaylıkla vazgeçme, anksiyete ve depresyon, eleştirilmeye tahammül edememe, reddedilme korkusu, İlişki kuramama, rekabet ve kıyas içerisinde olma, dikkat çekmeye çalışma, sürekli başkalarında kusur arama, mükemmeliyetçi olma.
Yetersizlik Duygusunu Aşmanın Yolları
Yetersizlik duygusunu aşmak için birçok yöntem vardır. İnsanoğlunun mükemmel bir biyolojik yapısı bulunmaktadır. Buna yön verecek iradeye sahiptir. Yetersizlik duygusundan kurtulmak için yetersizlik duygunuzun tam olarak nereden geldiğini anlamak, nasıl ilerleyeceğinizi anlamanızı ve öz güveninizi geliştirmenizi sağlar. Kendinizi yetersiz hissediyorsanız bu yetersizlik duygusunun geçmişte yaşanmış olma ihtimali yüksektir. Yetersizlik duygunuzun altında yatan nedenlerin neler olabileceğini düşünmek için kendinize biraz zaman ayırın. Neden yetersiz hissettiğinizi anladıktan sonra bu temel nedenlerle başa çıkmaya çalışabilirsiniz ve oradan kendinizi geliştirmeye başlayabilirsiniz.
1- Kendinizi Başkalarıyla Karşılaştırmayın
Kendinizi başkalarıyla, başkalarının sahip olduklarıyla veya başarılarıyla kıyaslamaktan vazgeçmeli ve kendi ilerlemenize odaklanmalısınız. Gurur duyacağınız şeyler yapın ve ilerlemelerinizi sadece önceki başarılarınıza bakarak ölçmeyi tercih edin. Çünkü kendinizi başkalarıyla karşılaştırdığınızda bu sizi yetersiz ve kötü hissettirebilir.
2-Kendinizele İlgili Pozitif Düşünce Geliştirin
Kendinizle içsel olarak nasıl konuştuğunuz, kendiniz hakkında nasıl hissettiğiniz konusunda etkilidir. Kendinize dair algınızı değiştirmek, kendinizle konuşma şeklinizi değiştirmekle başlar. Kendinizle nezaket ve empati ile konuşmak için daha fazla çaba göstermelisiniz. Mesela bunu bir yere gitmeye hazırlanırken kendinizle ilgili olumlamaları veya ifadeleri tekrarlayarak aynada yapabilirsiniz. Kendinizle ne kadar olumlu konuşmaya inanırsanız, kendinizi o kadar iyi bir ışık altında görürsünüz.
3-Olumsuz Düşüncelerinizi ve İnançlarınızı Değiştirin
Olumsuz düşünceleri oldukları gibi, yani içsel zorbalar olarak görmek işe yarayabilir. Kendinizi yetersiz hissetmenize neden olan olumsuz düşünce ve inançlarınızı daha olumlu olanlarla değiştirmeniz gerekecektir. Unutmayın ki kendinizi nasıl algıladığınızın kontrolü sizdedir. Doğru düşüncelere dikkat ettiğinizden emin olmanız önemlidir.
4-Sevdiğiniz Şeyleri Yapın
Zevk almayacağınız ya da iyi hissetmeyeceğiniz şeyleri üstlenmeyin, bunları yapmak sizi sadece aşağı çekecektir. Odak noktanız sizi mutlu eden ve zevk duyacağınız şeyler yapmak olmalıdır. Bu tür etkinlikler, ruh halinizi yükseltmenize ve özgüveninizi oluşturmanıza yardımcı olacaktır. Olamayacağımız şeyleri üstlenmek bizi sadece aşağı çeker. Odağınızı, zevk aldığınız ve sizi mutlu eden daha fazla şey yapmaya çevirin. Bu tür etkinlikler, ruh halinizi yükseltmenize ve daha iyi hissetmenize yardımcı olacak ve bu da özgüveninizi oluşturmaya başladığınızda sizi başarıya hazırlayabilir.
5- Hedefleriniz ulaşılabilir olsun
Çok fazla görev üstlenip bunların üstesinden gelmeye çalıştığınızda ve bunları yapamadığınızda kendinizi yetersiz hissedebilirsiniz. Gerçek şu ki, daha küçük daha ulaşılabilir hedefler belirlemek, üstlendiğiniz görevleri bölmek size kendinizi daha iyi hissettirecektir. Unutmayın ki yavaş ve sakin olan yarışı kazanır.
6- Günlük rutinlerinizi değiştirin
Egzersiz, diyet ve diğer yaşam tarzı seçimleri gibi şeyler genel olarak daha iyi zihinsel ve fiziksel sağlığa katkıda bulunabilir. Düzenli egzersiz yapmıyorsanız, iyi beslenme seçimleri yapın, uykunuzu ve sağlığınızın diğer alanlarını kontrol etmeye çalışın. Bu ruh halinizi iyileştirmenizde ve zamanla kendiniz hakkında daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.
Yukarıdaki ipuçları, bir yerden başlamak için işinize yarayacak noktalardır, ancak bazı kişilerin bunları hayatlarında uygulama veya yetersizlik duygusunun nedenlerini bulma konusunda daha fazla yardıma ihtiyacı olabilir. Bu durumda da başvurabileceğiniz en iyi yardım bir uzman yardımı olacaktır. Yüz yüze veya online bir psikoterapist, güvensizliklerimizin nereden geldiğini daha iyi anlamanıza, bu geçmiş sorunlardan kurtulmanıza ve başarılı bir şekilde ilerlemek için gereken başa çıkma mekanizmalarını kullanmanızda size yardımcı olacaktır.
Psikolojik ve Danışmanlık Servisi
REYHAN KARABULUT