HABER49- Elektrikli araçlar ve batarya teknolojilerindeki hızlı gelişmeler, enerji depolama sorununu da gündeme taşıdı. İnönü Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zeki Poyraz, bu gelişmelerin nadir elementlerin küresel ölçekte önem kazanmasına yol açtığını söyledi.
Prof. Dr. Poyraz, elektrikli araçlardan cep telefonlarına kadar pek çok teknolojide bu elementlerin kritik hale geldiğini belirterek, Türkiye’de Eskişehir ve Malatya-Kuluncak bölgelerinde Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü tarafından sondaj çalışmaları yürütüldüğünü ifade etti.
Türkiye’de madencilik araştırmalarının MTA tarafından yürütüldüğünü hatırlatan Poyraz, özellikle Malatya’nın bu çalışmalarda önemli bir yere sahip olduğunu söyledi:
“Türkiye’de madencilikle ilgili araştırma yapan MTA diye bir enstitümüz var. Bu kurum Türkiye’deki madenlerle ilgili çalışmalar yürütüyor ve haritalar oluşturuyor. MTA’nın bir bölge müdürlüğü de Malatya’da bulunuyor. Dolayısıyla Malatya, MTA’nın araştırmalarında kritik bir konumda.”
Teknolojideki değişimlerin madenciliğe ilgiyi artırdığını da vurgulayan Poyraz, şöyle devam etti:
“Özellikle son zamanlarda madencilik basında daha fazla yer almaya başladı. Teknolojideki gelişmeler, cep telefonlarından araçlardaki bataryalara kadar pek çok alanda enerji depolama sorununu ortaya çıkardı. Elektrikli araçların menzilleri, bataryalar ve cep telefonlarının enerji ihtiyaçları, dünyada enerji depolanma sorununu gündeme taşıdı.”
“Çin, tekel olmaya başladı”
Enerji depolama sorunuyla birlikte nadir elementlerin öneminin arttığını belirten Poyraz, Çin’in bu alanda tekel konumuna geldiğini vurguladı:
“Toprak elementi ya da nadir element diye adlandırılan bu madenlerin rezervleri artık dünyada konuşuluyor. Çin, nitelikli toprak elementlerinin yüzde 38’ine sahip ve tekel konumunda. Vietnam yüzde 26 ile ikinci sırada. Brezilya, Rusya yüzde 6, Hindistan ve Avustralya ise yaklaşık yüzde 5’lik rezerv payına sahip. Bu elementler çok değerli.”
Eskişehir ve Malatya-Kuluncak’ta çalışmalar sürüyor
Türkiye’deki rezerv durumuna da değinen Poyraz, şunları aktardı:
“Eskişehir’de Cumhurbaşkanı kararnamesi ile kurulan Nitelikli Toprak Elementleri Enstitüsü çalışmalar yürütüyor ve rezerv tespitleri yapılıyor. Malatya ise Kuluncak ve çevresinde nitelikli toprak elementleri bakımından önemli bir bölge. MTA burada yaklaşık 4 yıldır sondaj çalışmaları yapıyor. Bu elementler stratejik madenler statüsünde ve yalnızca devlet tarafından işletilebiliyor. Özel sektörün çalıştırması mümkün değil. Özellikle uranyum ve toryum bu grubun başında geliyor. Uranyum işletilebilir düzeyde, ancak toryum henüz kolay işletilebilecek düzeyde değil; bunun için yüksek teknoloji gerekiyor.”
