HABER49-Prof. Dr. Alaeddinoğlu, son yıllarda kar yağışının azalmasının ve yağış rejiminin değişmesinin akarsuların debisini düşürdüğünü belirterek, bu durumun inci kefalinin üreme göçünü olumsuz etkilediğini ifade etti. Dünyada yalnızca Van Gölü’nde yaşayan ve üreme döneminde tatlı sulara göç eden inci kefali, bölge halkı için ekonomik, kültürel ve ekolojik açıdan büyük önem taşıyor. Yaklaşık 20 bin kişinin geçim kaynağı olan bu tür, iklim değişikliğinin etkileri nedeniyle ciddi bir risk altında bulunuyor.
Kar yerine sağanak yağışların düşmesi, yeraltı ve kaynak sularının yeterince beslenmemesi ve akarsuların debisinin azalması, inci kefalinin yumurtlama alanlarına ulaşmasını güçleştiriyor. Uzmanlar, bu sürecin hem balığın geleceğini hem de balıkçılıkla geçinen binlerce aileyi tehdit ettiğini belirtiyor. İnci kefalinin korunması için hem doğal yaşam alanlarının hem de su kaynaklarının dikkatle yönetilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Kaynak Sularının Yetersizliği ve Akarsuların Debisi
Prof. Dr. Alaeddinoğlu, inci kefalinin bölge için sadece ekonomik değil kültürel bir değer de taşıdığını belirterek, son yıllardaki iklimsel değişikliklerin balığın yaşam döngüsünü ciddi şekilde etkilediğini söyledi. Geçmişte kış aylarında düşen kar yağışları toprağa sızar ve kaynak sularını beslerdi. Ancak günümüzde kar yerine sağanak yağışlar düşüyor ve bu su toprak tarafından yeterince absorbe edilemiyor. Sonuç olarak hem yeraltı suları hem de akarsular yeterli miktarda beslenemiyor ve akarsular yıl boyunca eskisi gibi su taşıyamaz duruma geliyor. Kuraklık ve artan buharlaşma, bu süreci daha da hızlandırıyor.
Bu durum, inci kefalinin üreme göçü sırasında karşılaştığı zorlukları artırıyor. Balıklar, göç sırasında dar alanlarda sıkışıyor ve su miktarının azaldığı akarsularda küçük çağlayanları aşmak zorlaşıyor. Böylece balığın doğal üreme döngüsü ciddi şekilde sekteye uğruyor ve türün devamlılığı tehdit altında kalıyor.
Türün Geleceği ve Balıkçılık Üzerindeki Etkiler
Prof. Dr. Alaeddinoğlu, inci kefalinin üreme göçünün kolaylaştırılmaması halinde türün devamlılığının tehlikeye gireceğini vurguladı. İnci kefalinin azalması, göldeki balıkçılık faaliyetlerini doğrudan etkiliyor; insanlar balık tutamaz hale geliyor. Ayrıca bu balık, diğer et türlerine göre daha ucuz olduğu için bölge halkı için temel bir besin kaynağı olarak önem taşıyor. İnci kefalinin azalması, hem ekonomik hem de beslenme açısından olumsuz sonuçlar doğuruyor.
Bunun yanı sıra inci kefali, Van Gölü bölgesinde kültürel ve sağlık değeri taşıyan bir tür olarak öne çıkıyor. Bu nedenle havzanın su kaynakları, akarsular ve doğal yaşam alanları bütüncül bir şekilde yönetilmezse hem türün hem de bölge halkının geleceği risk altına girecek. Uzmanlar, iklim değişikliğinin ve doğal kaynakların korunmasının acilen dikkate alınması gerektiğini belirtiyor.