HABER49- Muş Merkezde, dağların zirvesine gizlenmiş kadim bir yapı hala ayakta duruyor: Haspet Kalesi. Muş Merkeze 5,5 kilometre güneyindeki Kızıl ziyaret yamacında kurulan bu kale, yüzyıllardır bölgenin hem koruyucusu hem de tarihine tanıklık eden sessiz bir bekçisi gibi duruyor.
Haspet Kalesi, bulunduğu konum itibarıyla hem savunma hem de gözetleme açısından büyük bir öneme sahipti. Dağların zirvesine inşa edilmesi, dönemin savaş stratejilerini yansıtıyor. Yüksekliği sayesinde çevredeki vadi ve yolları kontrol etmek mümkündü. Bu özelliğiyle kale, Muş ve çevresindeki ticaret yollarının güvenliğini sağlamakta kullanılmış olabilir.
Kalenin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, bölgedeki diğer yapılarla benzer mimari özellikler taşıdığı görülüyor. Bu da kalenin Orta Çağ dönemine, muhtemelen Bizans veya erken İslam dönemlerine tarihlenebileceğini düşündürüyor. Günümüzde kalenin büyük bölümü harap durumda olsa da, kalıntılar hâlâ geçmişin ihtişamını yansıtıyor.
Haspet Kalesi, sahip olduğu doğal güzellikler ve tarihî önemle birlikte Muş turizmine büyük katkı sağlayabilecek potansiyele sahip. Bölge halkı, kalenin korunarak turizme açılmasını istiyor. Muş Valiliği ve İl Özel İdaresi tarafından kaleye 2,7 kilometrelik yol açılmasının ardından ziyaretçi sayısı artan kale vatandaşların ve doğaseverlerin uğrak yeri haline geldi. Restorasyon ve çevresinde de rekreasyon alanlarının yapılarak turizme kazandırılması beklenen kale tarih severleri de ağırlıyor.
HASPET KALESİ:
Muş’un güneyindeki Kızıl Ziyaret Dağının doğu uzantısında bir yamaçtadır. Surları ve iki kulesi kısmen ayaktadır. Diğer kısımları tabii afetlerde yıkılmıştır. Kesin tarihi bilinmemekle birlikte, yapıda kullanılan malzeme ve sanat yapısı itibari ile Horasan harcı ile imar edilmiş ovaya hâkim karakol konumunda kendini göstermektedir. Eteklerinde bulunan Soğucak köyünde büyük ölçüde tahrip olan 2 adet gözetleme kulesi de mevcuttur.
Bir rivayete göre Büyük İskender Mısır’ı fethe giderken kendine bağlı Komutan Beatlis’e (Bitlis) geri döndüğünde geri alamayacağı kudrette bir kale yapmasını istemiş. Emri alan Komutan Beatlis, Büyük İskender’in Mısır’dan dönüşüne kadar Bitlis Kalesi’ni yapmış ve Büyük İskender’i emri doğrultusunda Muş Ovasına püskürtmüştür. Büyük İskender defalarca Bitlis’e saldırmış fakat her seferinde Muş Ovasına geri dönmek zorunda kalmıştır. Yine mağlubiyetle sonuçlanan bir saldırı sonucu Büyük İskender Muş Ovasında gece konaklarken, orduyu tedirgin eden bir atlı grubun varlığını görür ve bu savaşçılara hayran kalır. Savaşçıların ikamet ettiği Haspet Kalesine elçi göndererek görüşme talep eder. Kaledekiler bu talebi kabul ederek Büyük İskender’in yanına giderler.
Rivayete göre Büyük İskender hayran olduğu bu kişilere atfen “Siz kimsiniz ki, dünyayı fethe çıkmış bir komutanın ordusunu rahatsız ediyorsunuz” demiş.
“Bizler Gur Beyleriyiz, sizler bizim topraklarımıza girmekle bizi rahatsız ettiniz” cevabını alır.
Bu arada Komutan Beatlis, Büyük İskender’e haber göndererek kaleyi teslim edeceğini bildirir. Büyük İskender’in huzuruna çıkan Beatlis, hükümdarın “Bu kaleyi neden baştan teslim etmedin ve ordumdan birçok askerin kırılmasına neden oldun?” sorusuna “Hükümdarım siz bana buraya öyle bir kale yap ki dünyanın en güçlü hükümdarı ordusuyla gelse bile burayı alamasın diye emir ettiniz. Ben de buraya güçlü ve sağlam bir kale yaptım. Siz de dünyanın en güçlü hükümdarı ve ordunuz da dünyanın en güçlü ordusu olduğu halde burayı ele geçiremediniz. Şimdi görevimi yerine getirdiğime inanarak kalenin anahtarlarını size teslim ediyorum” der.
Büyük İskender bunun üzerine komutanının bu cevabından çok memnun kalır ve onu affeder. Bir süre sonra da ordusuna Muş Ovasından çekilme emrini verir.
