HABER49-Erzurum’un Oltu ilçesine bağlı Arıtaş Mahallesi'nde bulunan ve yaşı en az 300 olarak tahmin edilen tarihi ceviz ağacı, geçmişin tanığı olarak dimdik ayakta durmaya devam ediyor. Vakıf arazisi üzerinde konumlanan bu anıt ağaç, sadece fiziksel büyüklüğüyle değil, taşıdığı manevi ve kültürel değerle de dikkat çekiyor. Mahalle halkı tarafından “İmamın Cevizi” olarak anılan bu dev ceviz ağacının gövdesi, yedi kişinin el ele tutuşmasıyla ancak çevrelenebiliyor. Geçmişte 50 tenekeye kadar ceviz verdiği anlatılan ağaç, bugün hâlâ meyve vermeye devam ediyor. Yaşadığı doğa olaylarına, mevsimsel zorluklara ve zamanla kırılan dallarına rağmen kök salmaya devam eden bu ağaç, bölge halkı için adeta bir yaşayan tarih kitabı niteliğinde.
Mahalle Muhtarı Halil Bektaş, bu özel ağacın geçmişine dair yaptığı açıklamada, dedelerinden duydukları bilgilere dayanarak ağacın en az üç asırdır bölgede var olduğunu belirtiyor. Bektaş, ağacın zamanla bazı dallarının çürüyerek kırıldığını ama köklerinden aldığı güçle hâlâ verimli olduğunu ifade ediyor. Bu durum, doğanın kendini nasıl yenileyebildiğini ve asırlık ağaçların ekolojik dengenin yanı sıra kültürel sürekliliğe nasıl katkı sunduğunu ortaya koyuyor. Arıtaş Mahallesi'nin simgesi haline gelen bu ceviz ağacı, bölgenin yalnızca doğal değil, aynı zamanda kültürel mirası olarak korunmayı hak ediyor.
KUŞAKLAR BOYU ANLATILAN HİKÂYELERLE BESLENEN BİR DOĞA MİRASI
Arıtaş Mahallesi sakinleri, bu eşsiz ağacın yalnızca bir bitki olmadığını, geçmişle bağ kuran bir canlı gibi gördüklerini dile getiriyor. Mahallede 70 yaşındaki Bahattin Çakır, çocukluğundan bu yana ağacı bildiğini, büyüklerine sorduklarında ise kimsenin ağacın ne zaman dikildiğini hatırlamadığını anlatıyor. Çakır’ın ifadesine göre herkes ağacın 300 yaşından büyük olduğuna inanıyor. Bu durum, sözlü tarih açısından da dikkat çekici bir örnek teşkil ediyor. Sadece yaşça değil, verdiği meyvelerle de geçmiş dönemlerde mahallenin geçim kaynaklarından biri olan bu ağaç, hatıralarla dolu bir yaşam alanının merkezinde yer alıyor.
80 yaşındaki Hafız Bektaş ise ağacın yalnızca yaşının değil, yaşam direncinin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bektaş’a göre ceviz ağacı, geçmişte 50 tenekeye varan ceviz vermiş, hatta bu miktar mahallede efsaneleşmiş durumda. Bugün bile her yıl filiz vermeye devam eden ağaç, doğayla uyumlu bir direnişin sembolü haline gelmiş durumda. Asırlık gövdesi ve hâlâ yeşermeye devam eden dallarıyla ceviz ağacı, Oltu’nun doğal mirasında eşine az rastlanır bir yere sahip. Ağacın sağladığı bolluk, sadece maddi kazanç değil, aynı zamanda toplumsal dayanışma ve kültürel hafıza açısından da önemli bir değer oluşturuyor.
“İMAMIN CEVİZİ” ADIYLA ANILAN AĞAÇ, SOSYAL YAŞAMIN DA PARÇASIYDI
Tarihi ceviz ağacının mahalle halkı arasında “İmam Ağacı” veya “İmamın Cevizi” olarak anılmasının ardında dikkat çekici bir hikâye yatıyor. Mahalle sakinlerinden Osman Aslan, ağacın vakıf arazisinde bulunduğunu ve geçmişte imamların maaşının bu ağaçtan elde edilen cevizlerin satışıyla karşılandığını belirtiyor. Bu sebeple ağacın adı zamanla “İmamın Cevizi” olarak kalmış. Bu bilgi, ağacın sadece doğal değil, aynı zamanda sosyal ve ekonomik bir işlev üstlendiğini de ortaya koyuyor. O dönemlerde köy halkının bir araya gelerek bu cevizlerden elde edilen gelirle cami hizmetlerine katkı sağladığı da mahalle anıları arasında yer alıyor.
Bugün hâlâ ayakta duran ve meyve vermeye devam eden bu dev ceviz ağacı, yalnızca bir bitki değil, aynı zamanda toplumun geçmişle olan bağının güçlü bir sembolü. Köy halkı, bu kültürel ve doğal mirasın korunması için ilgili kurumlara çağrıda bulunarak, ağacın tescillenmesini ve gelecek kuşaklara aktarılmasını istiyor. Özellikle vakıf arazilerinde yer alan bu tür tarihi ağaçların hem koruma altına alınması hem de kamuoyuna tanıtılması gerektiği vurgulanıyor. Arıtaş Mahallesi’nde geçmişten bugüne uzanan bu anıt ceviz ağacı, doğa ile insan arasında kurulmuş kadim bir bağın yaşayan kanıtı olarak varlığını sürdürüyor.