HABER49-Tarihî sorumluluğu ve milli mücadele ruhunu günümüze taşıyan bu özel program, Erzurum’un kültürel hafızasında önemli bir yer edindi. Programın yöneticiliğini üstlenen TDED Erzurum Şube Başkanı Murat Ertaş, Atatürk Üniversitesi tarafından yayımlanan “Hoca Mehmet Raif Efendi” kitabını katılımcılarla birlikte müzakere etti. Etkinlik boyunca Hoca Raif Efendi’nin yalnızca bir siyaset adamı değil, aynı zamanda bir kanaat önderi, halkla iç içe bir münevver olduğu vurgulandı. Erzurum’un tarihî ve kültürel kimliğinde derin izler bırakan bu önemli şahsiyet, Osmanlı Mebusan Meclisi’nde iki, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ise beş dönem milletvekilliği yapmış bir dava insanı olarak yad edildi. Programda, Hoca Raif Efendi'nin kişiliği üzerinden Erzurum’un direniş ruhu ve milli mücadeleye katkısı derinlemesine ele alındı.
MİLLİ MÜCADELEDEKİ ROLÜYLE HOCA RAİF EFENDİ, ERZURUM’UN VİCDANI OLDU
Müzakere kapsamında Hoca Raif Efendi'nin, Mondros Mütarekesi sonrası Erzurum’da millî direnişi örgütleyen öncü isimlerden biri olduğu belirtildi. İstanbul merkezli Müdafa-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti’nin Erzurum şubesini kurarak, doğu vilayetlerinin Ermeni işgaline karşı halkı bilinçlendirmiş, basını harekete geçirmiş ve İstanbul hükümeti üzerinde ciddi bir kamuoyu oluşturmuştur. 17 Haziran 1919’da Erzurum Vilayet Kongresi’ne başkanlık etmiş, 23 Temmuz’da başlayan ve tarihe yön veren Erzurum Kongresi'nin açılış başkanlığını üstlenmiştir. Kongre sırasında Mustafa Kemal Paşa’nın kongre reisliğine getirilmesini ısrarla savunarak, bu hareketin ulusal nitelik kazanmasını sağlamıştır. Saltanat ve hilafetin korunmasından vatanın bölünmezliğine, halkın göç ettirilmemesi gerektiğinden yerel örgütlenmenin teşvik edilmesine kadar pek çok konuda dönemin önde gelen isimleriyle fikir birliği sağlamıştır. Özellikle Sivas Kongresi’nde mandacılığa karşı yaptığı sert çıkış, bağımsızlık yanlısı çizginin güçlenmesinde etkili olmuştur. Sovyetlere yakın durulmasından rahatsızlık duyarak arkadaşlarıyla birlikte Muhafaza-i Mukaddesat Cemiyeti’ni kuran Hoca Raif Efendi, bu çıkışıyla Mustafa Kemal’den hilafet ve saltanatın korunacağı yönünde söz almıştır. Cumhuriyetin ilanı sonrası siyasi hayatta da aktif kalmış; Erzurum ve Rize milletvekilliği yaparak, özellikle Tortum Şelalesi’nden elektrik üretimi konusundaki çabalarıyla hafızalarda yer edinmiştir. 1874 yılında doğan ve 1949’da vefat eden bu kıymetli şahsiyetin kabri İstanbul Kanlıca Mezarlığı’ndadır.
