HABER49-Engelliler Haftası dolayısıyla açıklama yapan Türkiye Sakatlar Derneği Erzurum Şube Başkanı Sadullah Efe, engelli bireylerin karşılaştığı sorunları sıraladı; eşitlik, erişilebilirlik ve sosyal adalet için somut adımlar çağrısı yaptı.
Türkiye Sakatlar Derneği’nden Engelliler Haftasına Anlamlı Mesaj
Engelliler Haftası vesilesiyle açıklamalarda bulunan Türkiye Sakatlar Derneği Erzurum Şube Başkanı Sadullah Efe, engelli bireylerin her geçen gün artan sorunlarına dikkat çekerek, yaşam koşullarında ciddi gerilemeler yaşandığını vurguladı. Efe, son yıllarda engelli bireylerin sosyal hayata katılımını kolaylaştıran birçok kazanımın ya yavaşladığını ya da tamamen ortadan kalktığını belirterek, özellikle sağlık hizmetlerine erişimde, hak temelli yaklaşımlarda ve istihdam alanında büyük sıkıntılar yaşandığını ifade etti.
Efe'nin en dikkat çeken açıklamalarından biri ise engelli birey sayısındaki artışın büyük oranda önlenebilir nedenlere dayanması oldu. “Trafik kazaları, iş yerlerindeki yetersiz güvenlik önlemleri, deprem gibi doğal afetlerdeki ihmaller ve sağlık hizmetlerindeki eksiklikler, her yıl binlerce bireyin engelli statüsüne geçmesine neden oluyor,” diyen Efe, bu durumun toplum olarak üzerinde ciddiyetle durulması gereken bir sorun olduğunu belirtti. Bu nedenle engelliliğin sadece bireysel değil, toplumsal bir mesele olduğuna dikkat çeken Efe, herkesin sorumluluk alması gerektiğini vurguladı.
Rapor Süreçlerinden Sosyal Yardımlara: Engellilerin Hak Arayışı
Sadullah Efe'nin değindiği bir diğer önemli konu ise sağlık raporları süreçlerinde yaşanan karmaşa oldu. Engelli bireylerin tanı, değerlendirme ve haklara erişim süreçlerinde karşılaştıkları zorlukların, hem sağlık hizmetlerine erişimi hem de sosyal hakları sekteye uğrattığını belirten Efe, “Hastaya özgü değerlendirme yerine genelleştirici ve standart dışı uygulamalar, ciddi hak kayıplarına neden oluyor,” dedi. Efe, sağlık raporlarının uluslararası standartlara uygun biçimde, kişisel sağlık verilerine dayalı olarak hazırlanması gerektiğini ifade etti.
Ayrıca 2022 sayılı yasa kapsamında verilen sosyal yardımlarda da adil olmayan kriterlerin devreye girdiğini belirten Efe, aile gelirine bağlı kısıtlamaların pek çok hak sahibini mağdur ettiğini söyledi. Sosyal yardımlara erişimde bireyin ekonomik durumu kadar yaşadığı çevre, ailedeki diğer bireylerin sağlık durumu ve bakım ihtiyacının da dikkate alınması gerektiğini savundu. Yardımların yalnızca maddi değil, aynı zamanda sosyal bütünleşmeyi de gözetmesi gerektiğini söyleyen Efe, bu alanda yapılacak düzenlemelerin engelli bireylerin hayatını doğrudan etkilediğini hatırlattı.
Ulaşım, Sağlık ve İstihdamda Erişilebilirlik Sorunu Derinleşiyor
Engelli bireylerin gündelik yaşamda karşılaştığı en büyük sorunlardan biri olan fiziksel erişilebilirlik konusuna da dikkat çeken Başkan Efe, özellikle şehir içi kaldırımların, toplu taşıma araçlarının ve kamuya açık alanların büyük kısmının halen erişilebilir olmadığını belirtti. “Toplu taşıma araçlarının engelli bireyler için uygun hale getirilmesi yasal zorunluluk olmasına rağmen, bu dönüşüm süreci birçok şehirde ya başlamadı ya da tamamlanmadı,” diyen Efe, bu durumun hareket özgürlüğünü doğrudan etkilediğini ve engelli bireyleri evlerine mahkum ettiğini vurguladı.
Sağlık alanında ise protez, ortez ve tekerlekli sandalye gibi tıbbi cihazlara erişimin zorlaştığını, döviz kurundaki artış ve enflasyon nedeniyle bu ürünlerin maliyetinin ciddi biçimde yükseldiğini ifade eden Efe, devletin bu konuda destek mekanizmaları oluşturmasının şart olduğunu dile getirdi. Özellikle dar gelirli ailelerde birden fazla engelli birey bulunduğuna işaret eden Efe, bu durumda yaşanan ekonomik baskının dayanılmaz boyutlara ulaştığını kaydetti.
Yasal Hakların Korunması ve Siyasi Kararlılık Talebi
Sadullah Efe, engelli bireylerin sürücü belgesi alımı, özel donanımlı araç temini ve emeklilik gibi haklarda da ciddi belirsizlikler yaşandığını belirterek, “Kazanılmış hakların geri alınması ya da uygulanmaması, toplumsal adalet duygusunu zedeliyor,” dedi. Bu hakların kişiye özgü değerlendirmelerle yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirten Efe, özellikle bazı suistimalleri engellemek amacıyla yapılan düzenlemelerin genellemeci yaklaşımlarla hayata geçirilmesinin hak sahibi bireyleri de mağdur ettiğini vurguladı.
Efe, tüm bu sorunlara karşı siyasetin her kademesinden net ve kararlı bir duruş beklediklerini söyledi. Birleşmiş Milletler’in “insana yaraşır yaşam” ilkesi doğrultusunda, devletin yalnızca yasal düzenlemelerle değil, fiili uygulamalarla da engelli bireyleri desteklemesi gerektiğine dikkat çeken Efe, “Engelli bireyler olarak bizler, eşit haklara sahip, engellerden arındırılmış bir yaşamı talep ediyoruz. Bu sadece bizim değil, toplumun ortak sorumluluğudur,” ifadelerini kullandı.
