HABER49- “Ehramdan Bez Bebek” adıyla başlatılan proje kapsamında 16 farklı kategoride tasarlanan bez bebekler, Erzurum’un geleneksel giyim tarzını yaşatmayı ve çocuklara yerli figürlerle büyüme fırsatı sunmayı amaçlıyor.
Doç. Dr. Kırkıncıoğlu'nun öncülüğünde yürütülen bu proje, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil edilerek resmiyet kazandı. Çalışmalar, üniversite atölyesinde beş öğrenciyle birlikte yaklaşık iki yıl süren araştırma ve tasarım süreci sonunda tamamlandı. Bebeklerde kullanılan ehram kumaşı, koyun yününden elde edilerek el tezgahlarında dokundu. Her bez bebeğin taşıdığı giysi, Erzurum’un Cumhuriyet öncesi ve sonrası dönemine ait sokak, günlük ve özel gün kıyafetlerinin birebir replikası olacak şekilde tasarlandı. Ehramın bürünme biçimi ve rengi, kadının medeni hali ve yaşına göre kültürel bir anlam taşıdığından, bebek tasarımlarına da bu detaylar işlendi.
YABANCI FİGÜRLERE KARŞI YERLİ ALTERNATİF: BARBİE’YE DEĞİL, EHRAMLI BEBEKLERE
Projeyi hayata geçiren Doç. Dr. Kırkıncıoğlu, çocukların Barbie, Batman ve Örümcek Adam gibi yabancı karakterlerle büyümesini doğru bulmadığını belirtiyor. Onun yerine doğal kumaşlardan üretilmiş, geleneksel giysilerle donatılmış bez bebeklerin çocuklar üzerinde daha sağlıklı ve kültürel açıdan daha güçlü bir etki bırakacağını savunuyor. Ehram kumaşının doğal yapısı, yumuşak dokusu ve nefes alabilir özelliğiyle çocuklara temas eden bez bebekler; doğallıkla temas etmeyi, enerjiyi boşaltmayı ve sağlıklı oyuncak kullanımını teşvik ediyor.
Kırkıncıoğlu, "Yabancı figürlerin domine ettiği oyuncak dünyasında, yerli ve kültürel değerlerle beslenmiş oyuncaklara çok daha fazla ihtiyacımız var," diyerek projenin çıkış noktasını anlatıyor. Her bebek, yalnızca bir oyuncak değil; geçmişi bugüne, bugünü geleceğe bağlayan bir kültür elçisi olarak görülüyor. Çocukların yerel motiflerle büyümesi, yalnızca estetik değil, aynı zamanda tarih bilincine ve kimlik oluşumuna da katkı sunuyor.
TESCİLLİ KÜLTÜR ÜRÜNÜ OLARAK PAZARA HAZIR: ÜRETİM BAŞLIYOR
Ehramdan bez bebek projesi, yalnızca kültürel değil, ekonomik açıdan da önemli fırsatlar sunuyor. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tasarım kategorisinde tescillenen proje için Erzurum’un Tortum, Tekman ve Karayazı ilçelerinde kaymakamlıklarla iş birliğine gidildi. Amaç, bu bez bebekleri seri üretimle piyasaya sürmek ve Erzurum’un hediyelik eşya sektöründe rekabet gücünü artırmak. Prototip olarak hazırlanan 16 farklı bebek modeli, yöresel giyimin tüm çeşitliliğini yansıtırken, takı ve aksesuar olarak da geçmişten gelen burma bilezik, gümüş kemer ve iğne oyaları gibi unsurlar kullanıldı.
Proje, sürdürülebilirlik ilkesine uygun olarak atık kumaşlar ve geri dönüştürülebilir malzemelerle hazırlandı. Her bez bebeğin iskeleti atık malzemelerden oluşturulurken, üst giysileri tamamen saf koyun yününden dokunan ehram kumaşı ile hazırlandı. Ayrıca bebeklerin bazılarına ehramın dokunduğu süreçleri hatırlatmak adına minyatür yün eğirme aleti olan “teşi” de eklendi. Bu detaylar, ürünün yalnızca görsel değil, aynı zamanda eğitici bir kimlik taşımasını da sağlıyor.
