HABER49-Teklif, gelir, kurumlar, harç ve sosyal güvenlik sistemini kapsayan çok sayıda düzenlemeyi içeriyor. TBMM’ye ulaşan bu metin, verginin tabiatında köklü dönüşümleri amaçlayan bir dizi yeniliği devreye sokmayı hedefliyor. Mevcut sistemde kiraya verilen mesken binalardan elde edilen gelirlerden istisna uygulanması, kredi faizlerinin gider yazılması, geçici vergi uygulamaları, fon gelirlerindeki tevkifat düzeni gibi kritik konular bu teklifin öncelikli başlıkları arasında yer alıyor.
Kanunda yer alan düzenlemelerden biri, mesken kira gelirlerinde istisna uygulamasının, sosyal güvenlik kurumlarından emekli, maluliyet, dul ve yetim aylığı alanlara özel olarak yeniden düzenlenmesini öngörüyor. Öte yandan, krediyle alınan gayrimenkullere yönelik faiz giderlerinin kira gelirinden düşülmesi imkânı sağlanarak, kredili ve kredisiz alımlar arasında ortaya çıkan vergi yükü farkının azaltılması hedefleniyor. Böylece tasarrufların üretken yatırımlara yönelmesi ve borçlanma giderlerinin daima vergi matrahında göz önünde tutulması amaçlanıyor.
Teklifte ayrıca 2025 yılı gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek düzenlemeler öne çıkarılıyor. Konut dışı kira gelirlerinde borç faiz giderlerinin indirilmesi, geçici vergi dönemlerinin çeşitlendirilmesi, fonlara yönelik tevkifat istisna kapsamının yeniden tanımlanması gibi düzenlemeler, kısa sürede vergi yükünü doğrudan etkileyen unsurlar hâline geliyor. Bu maddeler yasalaşırsa, gelir elde eden tüm vergi mükellefleri için yeni bir vergi dönemi başlayacak.
Gayrimenkul ve Kredi Faizleri Üzerine Yenilikler
Teklif metni, özellikle gayrimenkul yatırımcıları için önemli avantajlar ve kısıtlamalar içeriyor. Konut dışı taşınmazların kira gelirlerinde, bu taşınmazlara ilişkin borçlanma faizlerinin gider olarak yazılması düzenleniyor. Mesken olarak kiraya verilen sadece bir gayrimenkul içinse, iktisap bedelinin ilk beş yılı için her yıl yüzde 5’lik indirimin uygulanması öngörülüyor. Bu madde, 2025 yılı gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere düzenlemenin yayımlandığı tarihte yürürlüğe girecek.
Kiracıya verilen krediyle alınan gayrimenkullerde faiz gideri düşürme imkânı, borçlanarak yatırım yapan ile doğrudan mülk sahibi olanlar arasındaki vergi adaletsizliğini gidermeyi amaçlıyor. Borçlanma maliyetlerinin kira gelirinden düşülmesiyle vergi matrahındaki erozyonun önüne geçilmek isteniyor. Bu adım, hem konut dışı yatırımların cazibesini artırabilir hem de gayrimenkul piyasasında krediyle alıma yönelik talebi destekleyebilir.
Teklifle ayrıca geçici vergi sistemi de güncelleniyor: mükellefler kazançlarını 3, 6, 9 ve 12 aylık dönemlerde bildirebilecek. Böylece dördüncü geçici vergi dönemi sisteme dahil ediliyor ve bu döneme ait beyannameler alınacak. Bu değişiklik de 2025 yılı gelirlerine uygulanacak şekilde, düzenleme yayımında yürürlüğe girecek. Gelir beyan süreçlerinde sıklaşan dönemsellik, hem vergi yönetimi açısından hareket kabiliyetini artıracak hem de devletin vergi tahsilâtında denetim gücünü pekiştirecek.
Fon ve Tevkifat Düzenlemeleri
Teklifte yer alan bir diğer önemli başlık, fonlara uygulanan tevkifat istisnalarına ilişkin değişikliklerdir. Sürekli olarak portföyünün en az yüzde 51’i Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden oluşan fonların katılma payı sahipleri, hâlihazırda uygulanan istisnadan yararlanmaya devam edecek. Ancak nitelikli yatırımcılara kapalı, TEFAS’ta işlem görmeyen ve portföyü sınırlama dışı olan fonlar için “bir yıllık elde tutma süresine bağlı” tevkifat istisnası uygulanmayacak.
Bu düzenleme, fon bileşimi ve yatırım stratejilerinde yeni dengeleri beraberinde getirebilir. Yatırımcılar, vergi avantajı nedeniyle likidite ve elde tutma süresi konularında daha dikkatli davranmak zorunda kalabilir. Ayrıca, fon yöneticileri için vergi planlaması ve strateji oluşturma süreçleri yeniden şekillenecek. Yeni sistem, verginin portföyün yapısına ve işlem platformuna bağlı olarak farklılaşmasına yol açabilir.
Harç ve Tapu İşlemlerinde Beklenen Yenilikler
Kanun teklifinde harçlar ve tapu işlemleri de önemli değişikliklere tabi tutuluyor. Büyükşehirlerde yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarının, il özel idareleri gibi motorlu taşıtlar vergisinden muaf tutulması öngörülüyor. Aynı şekilde, taşınmaz alım-satımında tapu harç istisnası uygulanabilecek. Ancak tapu işlemlerinde beyan edilen bedelin düşük gösterildiğinin tespiti hâlinde aradaki fark için yapılan harç tarhlarında vergi ziyaı cezası yüzde 25 yerine “bir kat” olarak uygulanacak.
Noterde yapılan araç devri gibi işlemlerden nispi noter harcı alınması öngörülüyor. 1000 TL’den az olmayacak bu harç, düzenleme yayımını izleyen ay başında yürürlüğe girecek. Gayrimenkullerin ivaz karşılığı devri, trampa işlemleri veya ölünceye kadar bakma akdiyle devri durumunda, emlak vergisi değerinden az olamayacak beyan esas alınacak. Ayrıca tapuda kaydı olmayan gayrimenkullerde zilyetlik devri sözleşmelerine de aynı oran uygulanacak.
Bunlara ek olarak, yıllık ruhsat harçları da genişletiliyor. Özel sağlık kuruluşlarının ruhsatları, kuyum işletmelerinin yetki belgeleri, ikinci el araç ticareti ve taşınmaz ticareti belgeleri için yıllık ücretler tahsil edilecek. Büyükşehirlerde bu harçlar, nüfus kriterlerine bağlı olarak artırımlı uygulanacak. Poliklinik, muayenehane, hastane gibi sağlık tesislerine ait ruhsatnameler için 20 bin TL’den başlayarak farklı ücretler belirlenecek. Bu kapsamda veteriner klinikleri, rafineri izin belgeleri, hava yolu ruhsatları da yüksek tutarlarda harçlara tabi olacak. Bazı harç düzenlemeleri 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek.
Üniversite Ücretleri, SGK Düzenlemeleri ve Diğer Maddeler
Teklifte yer alan düzenlemeler sadece vergi ve harçlarla sınırlı kalmıyor; eğitim ve sosyal güvenlik alanında da köklü yenilikler içeriyor. Vakıf üniversitelerinde öğrenim ücretlerinin güncellemesi için kurallar belirleniyor. Haziran ayı üretici fiyat endeksi ile tüketici fiyat endeksi artışlarının ortalaması dikkate alınarak Yükseköğretim Kurulu’nca belirlenecek esaslara göre ücretler güncellenecek.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yapılan değişikliklerle prim oranlarında artış öngörülüyor. İsteğe bağlı sigorta, tarım işçileri, ev hizmetlerinde çalışanların sigorta prim oranlarında yenileme yapılıyor. SGK’nın aktüeryal dengesini korumak hedefiyle uzun vadeli sigorta kollarında prim artışına gidilecek. Ayrıca prime esas kazanç üst sınırı, asgari ücretin 7,5 katından 9 katına çıkarılacak; bu hüküm 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek. SGK’dan gelir veya aylık alan kişiler için kesilecek prim ve borçlar, yüzde 25’i aşmayacak oranlarla gelir veya aylıklardan tahsil edilecek.
Teklifte askerlikle ilgili emekli keseneği hesaplamalarında da yenilikler var. Borçlanma tutarı ve kesenek oranları yüzde 45 olarak düzenleniyor; bu hüküm 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek. Kamu üniversite sağlık hizmeti sözleşmeleri kapsamında götürü bedel ile yapılan hizmetlerde belirli durumlarda farklar 31 Aralık 2025’e kadar terkin edilebilecek.