Haber49-Mevsim geçişleriyle birlikte ruhsal dalgalanmalar yaşayan bireyler, güneş ışığından faydalanmak, düzenli yürüyüş ve uyku alışkanlıklarıyla depresif etkileri azaltabilir. Psikolog İrem Kırım, mevsimsel depresyonla başa çıkmak için uygulanabilecek 8 altın öneriyi paylaştı.
Mevsim Değişiklikleri ve Ruh Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Erzincan’da görev yapan Psikolog İrem Kırım, mevsim geçişlerinin hem bedensel hem de ruhsal sağlığı önemli ölçüde etkileyebileceğine dikkat çekiyor. Havanın sıcak-soğuk dengesindeki değişiklikler, uyku düzenini, iştahı, motivasyonu ve sosyal yaşantıyı doğrudan etkileyerek psikolojik sorunlara zemin hazırlayabiliyor. Kırım, özellikle sonbahar ve kış aylarında depresif ruh haliyle karşılaşmanın daha sık görüldüğünü belirtiyor. Güneş ışığından yeterince faydalanamayan Kuzey ülkelerinde bu durumun daha yaygın olduğunu vurgulayan Kırım, insanların enerji seviyelerinin düşmesi, aşırı yemek yeme eğilimleri ve sosyal ilişkilerde geri çekilme gibi belirtilerle karşılaşabileceğini ifade ediyor. İlkbahar ve yaz aylarında ise artan güneş ışığı ve doğa ile temasın motivasyonu yükselttiğini, hareketliliği artırdığını belirtiyor. Kadınların mevsimsel depresyon konusunda erkeklere göre daha hassas olduğunu da ekliyor.
Mevsimsel Depresyon Belirtileri ve Risk Faktörleri
Psikolog Kırım’a göre, mevsimsel depresyon hemen herkesin yaşamında karşılaşabileceği bir durum olarak öne çıkıyor. Sabahları zor uyanmak, uyandığında hâlâ yorgun hissetmek, aşırı yemek yeme isteği, kilo artışı, uyuma isteğinde artış, enerji kaybı ve bitkinlik gibi belirtiler mevsimsel depresyonun öne çıkan işaretleri arasında yer alıyor. Bunun yanında sosyal aktivitelerden uzaklaşma, çevresindekilerle iletişimde azalma, hayattan eskisi kadar zevk alamama ve umutsuzluk hissi de gözlemlenebiliyor. Kırım, bu belirtilerin en az iki ardışık yıl boyunca mevsim geçişlerinde ortaya çıkıp, ilkbahar ve yaz aylarında düzeliyorsa kişinin mevsimsel depresyon yaşıyor olabileceğine dikkat çekiyor. Bu durum, ruh sağlığı açısından erken müdahalenin önemini ortaya koyuyor.
Mevsimsel Depresyonun Temel Nedenleri
Mevsimsel depresyonun üç temel nedeni bulunuyor. İlki, insanların kış uykusuna benzer bir evrimsel tepki geliştirmesi; enerji düşüklüğü, kilo artışı, uyku isteği ve sosyal izolasyon bu tepkinin doğal bir sonucu olarak görülüyor. İkinci neden ise gözün günlük ve mevsimsel ışık değişikliklerini beyne iletme fonksiyonundaki bozulmalar; ışığın yeterince iletilememesi adaptasyon sürecini aksatarak duygu durum bozukluklarına yol açıyor. Üçüncü önemli neden ise güneş ışığının azalmasıyla birlikte serotonin miktarının düşmesi; serotonin eksikliği, mutluluk hormonunun azalmasına ve dolayısıyla depresif ruh hâlinin artmasına neden oluyor. Bu noktada ışık terapisi ve doğru yaşam alışkanlıkları depresyonla başa çıkmada etkili yöntemler arasında yer alıyor.
Ruh Halini İyileştirecek 8 Altın Öneri
Psikolog Kırım, mevsim geçişlerinde ruh halini desteklemek için uygulanabilecek önerileri paylaştı. Öncelikle güneşe çıkmak ve kapalı ortamlarda uzun süre kalmamak enerji ve motivasyonu artırıyor. Sabahları yarım saat yürüyüş yapmak veya temiz hava almak halsizlikle mücadeleye yardımcı oluyor. Düzenli uyku alışkanlıkları oluşturmak, elektronik cihazları sınırlamak ve odanın iyi havalandırılmış olmasına dikkat etmek de ruhsal dengeyi destekliyor. Açık havada yürüyüş yapmak, haftada 2-3 kez 20-30 dakika bile olsa mutluluk hormonlarını artırıyor. Sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen göstermek, aşırı abur cubur tüketiminden kaçınmak ve duygusal yeme davranışlarını kontrol etmek psikolojik rahatlama sağlıyor. Sosyal ilişkiler ve hobiler, stres yönetimi ve mutluluk için kritik öneme sahip; sevdiğiniz aktivitelerle ilgilenmek ve strese yol açan ortamlardan uzak durmak öneriliyor. Yoga, nefes egzersizleri ve meditasyon gibi farkındalık çalışmaları da ruhsal dengeyi destekleyen yöntemler arasında bulunuyor. Gerekli durumlarda psikoterapi, antidepresan tedavisi ve ışık terapisi gibi uzman müdahaleleri de etkili oluyor.
