Meslek hastalığı, çalışanların iş yerinde maruz kaldıkları zararlı etkenler nedeniyle zamanla ortaya çıkan hastalıkları ifade eder. Bu hastalıklar genellikle belirli bir meslek grubuyla ilişkilidir ve uzun süreli maruziyet sonucu gelişir. Meslek hastalıkları, çalışan sağlığını doğrudan etkilediği gibi iş gücü kaybına, verimlilik düşüşüne ve ekonomik kayıplara da yol açar.
İnsan, hayatını devam ettirmek ve insan onuruna yakışır bir hayat sürebilmek için çalışmak ve üretmek zorundadır. Çalışarak ve üreterek değerli bir maddeyi daha değerli hale getiren insan, bu üretim sonucunda daha değerli bir birey haline gelmektedir. Sanayileşmeye ve teknolojik ilerlemelere paralel olarak değişen ve gelişen çalışma yöntemleri ve çalışma ortamları, çalışanlar açısından birçok sağlık ve güvenlik tehdidini beraberinde getirmiştir. Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için çalışan birey, bu süreçte sağlığını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalmaktadır. Ancak meslek hastalıkları, işin kendisinden değil; nasıl yapıldığından ve alınan önlemlerden kaynaklanır.
Meslek hastalıklarının farklı tanımlar yapılmıştır.
Meslek Hastalığı genel olarak şöyle; Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük hallerine denir.
Meslek Hastalıkları Beş gruba ayrılır.
A Grubu: Kimyasal Maddelerle olan meslek hastalıkları
B Grubu: Mesleki Cilt hastalıkları
C Grubu: Pnömokonyozlar ve diğer Mesleki Solunum Sistemi hastalıkları
D Grubu: Mesleki Bulaşıcı Hastalıkları
E Grubu: Fiziksel Etkenlerle olan Meslek Hastalıkları
İşle İlgili Hastalıklar: Ortaya çıkış nedeni karmaşık olan, oluşmasında ve gelişmesinde çalışma ortamı ve çalışma şeklinin diğer sebepler arasında önemli faktör olduğu hastalıklara işle ilgili hastalıklar denir.
Bir hastalığın meslek hastalığı olarak kabul edilmesi için mutlaka işyerinde ortaya çıkması şart değildir.
Bazı meslek hastalıklarının ortaya çıkması için uzun yıllar geçmesi gerekebilir. İşten ayrıldıktan sonra da bu hastalıklara yakalanma ihtimali yüksektir. Bu nedenle bazı meslek hastalıklarında "yükümlülük süresi", sigortalının hastalığa neden olan işten ayrıldığı tarih ile hastalığın ortaya çıktığı tarih arasındaki en uzun süre olarak tanımlanır. Yani etkenle çalışanın ilk temasından bir hafta ile otuz yıl arasında ortaya çıkabilir.
Ne Gibi Önlemler Alınmalıdır? Kimyasal maddelerin işlenmesi, depolanması, taşınması sırasında iş sağlığı ve güvenliği açısından tehlike oluşturabilecek bütün durumlara karşı önlemler alınmalıdır. Tehlikeyi kaynağında yok etmek, İzole etmek, tehlikeli olanı daha az tehlikeli olanla değiştirmek, Mühendislik kontrollerini yapmak, gerekli ortam ölçümleri ve risk analizlerini yapmak, İşaret uyarı için gerekli adımlarını uygulamak, Kişisel koruyucu donanım kullanmak, Çalışanların eğitimi gibi gerekli tedbirleri almalıdır. Bilinçli bir toplum ancak eğitimle mümkün olabilir. Meslek hastalıkları kader değildir; alınacak doğru önlemlerle % 100 u önlenebilir.
İş Güvenliği Uzmanı / Asbest Söküm Uzmanı
Dr. Mehmet Cüneyt SOLGUN