HABER49- Gevaş’ta coğrafi işaretli fasulye üretimi, kadın kooperatiflerinin desteğiyle artıyor. Tarlada başlayan emek, doğrudan satışla değer buluyor.
Van’ın Gevaş ilçesinde yetişen ve 2023 yılında coğrafi işaret alarak tescillenen Gevaş fasulyesi, bu yıl da üreticilerinin emeğiyle topraktan sofralara ulaşmaya başladı. Kılçıksız yapısı, etli dokusu ve gevrek tadıyla bilinen Gevaş fasulyesi, çevre illerdeki taleplerle birlikte pazarda yüksek ilgi görmeye devam ediyor. Üretim süreci, bu yıl sıcak hava koşullarının etkisiyle erken bozulmalar yaşansa da, kalitede belirgin bir düşüş gözlenmedi. Bu yıl 7 dönüm alanda ekilen fasulyeden yaklaşık 6 ton verim bekleniyor.
Gevaş fasulyesi özellikle yaz aylarında üreticilerin en çok emek verdiği tarım ürünlerinden biri olarak öne çıkıyor. Sabahın erken saatlerinde başlayan mesai, akşam saatlerine kadar sürüyor. Bu yoğun çalışmanın sonunda elde edilen ürünlerin, coğrafi işaretli olması nedeniyle ekonomik değerinin artması bekleniyor. Üreticiler, bu sürecin sürdürülebilirliğini sağlamak için hem tarım tekniklerini geliştiriyor hem de kadın emeğini organize ederek kooperatifler aracılığıyla doğrudan satış modellerini güçlendiriyor.
KADIN KOOPERATİFİYLE ÜRETİM GÜÇLENİYOR
Gevaş’ta kurulan kadın kooperatifi, tarımsal üretimin yanında bal üretimi, kuru meyve-sebze işleme ve reçel yapımı gibi alanlarda da faaliyet gösteriyor. Kooperatif üyeleri arasında yer alan Devrim Şeker, 17 kadının bir araya gelerek kurduğu yapının, kırsalda kadın emeğini örgütlü hale getirdiğini belirtti. Kooperatif çatısı altında üretim yapan kadınlar, kendi tarlalarında yetiştirdikleri fasulyeyi doğrudan tüketiciye ulaştırarak, aracıları devreden çıkarıyor.
Kooperatif üyeleri, Gevaş fasulyesinin tanıtımına katkı sunarken aynı zamanda kendi ekonomik bağımsızlıklarını da pekiştiriyor. Sıcak hava nedeniyle verim düşüklüğü yaşansa da, sulama sondajları sayesinde fasulyeler etli ve sulu kalmaya devam etti. Kooperatifin hem üreticiye hem tüketiciye sağladığı doğrudan erişim imkânı, yerel ekonomiye de pozitif katkılar sunuyor. Kadınların kolektif çalışması, Gevaş fasulyesinin marka değerini artıran en önemli etkenlerden biri olarak görülüyor.
ÜRETİCİLER TARLADA, EMEĞİN KARŞILIĞINI ARIYOR
Güneşin doğuşuyla başlayan tarladaki mesai, gün boyu fasulye hasadı ile devam ediyor. Kadın üreticiler, yaz aylarında tatil yerine üretimi tercih ediyor. Çalışma saatleri sabah 06.00’dan akşam 20.00’ye kadar sürerken, sadece yemek saatlerinde kısa molalar veriliyor. Bu özverili çalışma, üreticilerin kooperatif sayesinde ürünlerini daha değerli hale getirmesine olanak sağlıyor.
Kadın üreticiler, yıllardır emeğinin karşılığını almakta zorlandıklarını ancak Gevaş fasulyesinin tescillenmesiyle bu durumun değişmeye başladığını belirtiyor. Fasulyenin tarlada 30 TL’ye satıldığını, markette ise 70-80 TL arasında alıcı bulduğunu ifade eden üreticiler, coğrafi işaretin bu farkı azaltacağına inanıyor. Tescil sayesinde ürünlerinin gerçek değerinde satılması, bölge halkının geçim kaynaklarını güçlendirmesi bakımından önem taşıyor.
GEVAŞ FASULYESİ YÖRE HALKININ UMUDU OLMAYI SÜRDÜRÜYOR
Gevaş’a bağlı Güzelkonak Mahallesi’nde neredeyse tüm ailelerin geçim kaynağını fasulye oluşturuyor. Mahallede 110 hanenin yaklaşık 70’i bu ürünü ticari olarak yetiştiriyor. Tarımın yapılabildiği sınırlı alanlarda yeşil fasulye, hem iklim koşullarına hem de toprağa en uygun ürün olarak tercih ediliyor. Yıllarca İstanbul’da yaşayan ve çeşitli illerdeki fasulye türlerini deneyimleyen üreticiler, Gevaş fasulyesinin lezzet ve pişme süresi açısından öne çıktığını ifade ediyor.
Üreticiler, bölgede yaşanan kuraklık ve sulama sorunlarının verimi etkilediğini ancak coğrafi işaretin verdiği destekle ürünlerini pazarlamada daha avantajlı hale geldiklerini belirtiyor. Tarım sezonunun ardından kış aylarını dinlenerek geçiren üreticiler, yılın büyük bölümünü fasulye üretimine ayırarak yerel kalkınmaya doğrudan katkı sağlıyor. Gevaş fasulyesi, bölge halkı için yalnızca bir ürün değil, aynı zamanda ekonomik ve kültürel bir değer olarak yaşamın merkezinde yer alıyor.
