HABER49-1888 yılında doğan ve 1964 yılında vefat eden Zühtü Bey, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte görev yaptığı her yerde adalet, dürüstlük ve halkla kurduğu güçlü iletişim ile öne çıkan bir idareci olarak biliniyor. Araştırmacı Taner Özdemir, Zühtü Bey’in Erzurum tarihinin sayfalarında sıkça yer almayan ama kritik roller üstlenmiş bir lider olduğunu belirtiyor.
Zühtü Bey’in en dikkat çekici başarısı, Koçgiri İsyanı’nın bastırılmasındaki etkin rolü ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında Erzurum’un idari düzenini tesis etme çabalarıdır. Arşivlerden çıkarılan belgeler, onun yalnızca vali olarak değil, doğudaki düzeni sağlayan kritik bir devlet adamı olduğunu ortaya koyuyor. Taner Özdemir, “Belgede açıkça belirtiliyor ki, madalya tevcihi Koçgiri İsyanı’ndaki liderliği ve Erzurum’un yeniden yapılanmasındaki katkıları nedeniyle verilmiştir” ifadelerini kullandı.
Beyaz-Yeşil Şeritli İstiklal Madalyası ve Tevcih Belgesi
Araştırma sırasında ulaşılan en önemli belgelerden biri, Zühtü Bey’e tevcih edilen beyaz-yeşil şeritli İstiklal Madalyası’nın resmi tevcih belgesi oldu. Bu belge, sadece madalyanın verildiğini göstermiyor; aynı zamanda devletin Zühtü Bey’in idari ve güvenlik alanındaki üstün hizmetlerini resmen takdir ettiğini de ortaya koyuyor.
Belgeler, Cumhuriyet yönetiminin fedakâr idarecilere verdiği değeri ve şehrin güvenliği ile refahı için gösterilen üstün hizmetleri nasıl kayıt altına aldığını gösteriyor. Zühtü Bey, Erzurum’un idari yapısını güçlendirmek ve halkla devlet arasındaki bağı sağlamlaştırmak için kritik bir rol üstlenmişti.
Milletvekilliği ve Siyasi Hayatta Katkıları
Zühtü Bey’in hizmetleri sadece valilik dönemiyle sınırlı kalmadı. 1924 yılında Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Erzurum ziyareti sırasında şehri karşılayan vali olarak sergilediği vakur duruş, halkla kurduğu yakın ilişkiyi gösteriyor. Valilik görevini tamamladıktan sonra farklı illerden milletvekili seçilerek aktif siyasi yaşamını sürdürdü.
Meclis kayıtları, Zühtü Bey’in milli birliğin korunması, eğitim seferberliği, altyapı yatırımları ve yerel yönetimlerin güçlendirilmesi konularında yaptığı katkıları belgelemektedir. Onun Erzurum ve diğer bölgelerde yürüttüğü çalışmalar, devlet hizmetine olan bağlılığını ve fedakârlığını ortaya koyuyor.
Erzurum’un İdari Hafızası ve Arşiv Belgeleri
Araştırma kapsamında ulaşılan belgeler arasında Zühtü Bey’in imzasını taşıyan resmi yazışmalar, hükümet raporları ve milletvekilliği dönemine ait meclis tutanakları yer alıyor. Bu belgeler, onun yalnızca Erzurum değil, ülke çapında devlet hizmetine yaptığı katkıyı gözler önüne seriyor.
Taner Özdemir, “Zühtü Bey’in hikayesi, Cumhuriyet’in doğudaki düzenini sağlayan kritik bir devlet adamı olarak anlaşılmalı. Bu tür belgeler, Anadolu’da Cumhuriyet’in nasıl inşa edildiğini ve fedakâr idarecilerin emeğini anlamak için çok kıymetlidir” dedi. İlerleyen dönemde bu belgeler, “Erzurum’un İdari Hafızası” başlığıyla yayımlanarak, Zühtü Bey’in hak ettiği yere ulaşması sağlanacak.