HABER49- Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünler zenginliğinde önde gelen şehirlerinden biri olan Erzurum, mutfak mirasına bir değer daha ekledi. 2024 yılı itibarıyla Erzurum Un Helvası, Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından resmen coğrafi işaretle tescillendi. Bu gelişme, şehirdeki yöresel lezzetlerin korunması ve tanıtılması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Erzurum, Gaziantep ve Konya’dan sonra Türkiye’de en çok coğrafi işaretli ürüne sahip olan iller arasında yer alıyor.
Erzurum Ticaret Borsası, "Fırıncılık ve pastacılık mamulleri, hamur işleri, tatlılar" kategorisinde yaptığı başvurunun ardından Mahreç İşareti türünden coğrafi işaret belgesini almayı başardı. Böylece Un Helvası, Erzurum mutfağının tescillenmiş simgelerinden biri haline geldi. Yörede uzun yıllardır özel günlerde ve ritüellerde yer alan bu geleneksel tatlı; bayramlar, düğünler, asker uğurlamaları, ilkbaharın gelişi, cenaze törenlerinin 3., 7. ve 40. günlerinde sofraları süslemeye devam ediyor.
Geleneksel Lezzet, İki Farklı Tatlandırma Yöntemiyle Sunuluyor
Erzurum Un Helvası’nın ayırt edici özelliği, üretiminde kullanılan malzemelerin yöreye has olması ve pişirme yönteminin gelenekselliği korumasıdır. Özellikle Erzurum Tereyağı bu tarifin en kritik bileşenlerinden biridir. Tescilli tarifte; 1244 numaralı coğrafi işaretli Erzurum Tereyağı, kaliteli buğday unu ve beyaz toz şeker bir araya getiriliyor. Üzerine ise kaşıkla şekil verilerek iri doğranmış ceviz içi yerleştiriliyor.
Tatlandırma işlemi ise iki ayrı yöntemle yapılabiliyor. İlki, kavrulmuş una sıcakken doğrudan toz şeker eklenmesiyle uygulanıyor. Bu yöntemle hazırlanan helva gevrek bir dokuya sahip olurken, şeker kristallerinin ağızdaki hissi belirginleşiyor. İkinci yöntemde ise toz şeker önceden suda eritilerek kavrulmuş una ekleniyor. Bu sayede daha yumuşak ve homojen kıvamda bir helva elde ediliyor. Her iki yöntem de lezzet bakımından kendine özgü dokular sunarken, tüketici tercihine göre seçim yapılabiliyor.
Erzurum Usulü Un Helvası Nasıl Yapılır?
Tescilli Erzurum Un Helvası, ustalık gerektiren bir tarifle hazırlanıyor. Kullanılan malzemeler oldukça basit görünse de, pişirme sürecinde dikkat ve tecrübe gerekiyor. Tarifte; 75 gram Erzurum Tereyağı, 330 gram buğday unu, 250 gram beyaz toz şeker ve 100 gram iri doğranmış ceviz içi kullanılıyor.
Hazırlık aşamasında ilk olarak tereyağı geniş tabanlı bir tencerede kısık ateşte eritiliyor. Ardından buğday unu ilave edilerek sürekli karıştırılıyor. Yaklaşık 30 dakika boyunca unun kokusu çıkıp rengi dönene kadar kavrulma işlemi sürdürülüyor. Tatlandırma işlemi ise tercihe göre yukarıda bahsedilen iki yöntemden biriyle tamamlanıyor. Şekil verilen helvalar, genellikle 100 gramlık porsiyonlar halinde servis ediliyor. Soğudukça sertleşen helva, tekrar ısıtıldığında yumuşak yapısına geri dönüyor. Bu özellik, onu uzun süre tazeliğini koruyabilen bir tatlı haline getiriyor.
