HABER49-Elazığ Ali Kuşçu Bilim ve Sanat Merkezi öğrencileri, TÜBİTAK 2204-A yarışmasında geliştirdikleri yapay zeka destekli tedavi sistemiyle Varroa Akarı’na karşı çevre dostu ve kalıntısız bir çözüm sundu. Proje, Malatya bölgesinde coğrafya alanında birincilik elde etti.
Arı Hastalıklarına Karşı Teknolojik Çözüm: Yapay Zeka Destekli Otomatik Tedavi Sistemi
Elazığ Ali Kuşçu Bilim ve Sanat Merkezi öğrencileri, arıcılık sektöründe devrim niteliği taşıyan bir projeye imza attı. TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması'nda Malatya bölgesinde coğrafya alanında birincilik kazanan proje, özellikle bal arılarını tehdit eden Varroa Akarı’na karşı geliştirilmiş yapay zeka destekli bir tedavi sistemiyle dikkat çekti. Ekip liderliğini Fen Bilimleri Öğretmeni Burak Gül’ün yaptığı bu çalışma, yaklaşık iki yıllık bir AR-GE sürecinin ürünü olarak ortaya çıktı. Projede kullanılan "Yapay Zeka Destekli Ultrasonik Organik Asit Buharlaştırma Sistemi", hem çevre dostu oluşu hem de kimyasal kalıntı bırakmayan yapısıyla öne çıkıyor.
Proje kapsamında arı hastalıklarının tespiti için kamera sistemiyle entegre çalışan makine öğrenimi algoritmaları geliştirildi. Kamera sayesinde arılardaki hastalık belirtileri tespit edilerek, sistem otomatik olarak tedavi sürecini başlatıyor. Özellikle şehir merkezlerinden uzak, dağlık bölgelerde arıcılık yapan üreticiler için büyük kolaylık sağlayan bu sistem, arıların sağlığını korurken, üreticilerin maddi kayıplarını da önlemeyi hedefliyor. Türkiye’nin dünya genelinde bal arısı varlığı bakımından 3’üncü, bal üretiminde ise 2’nci sırada yer aldığı düşünüldüğünde, arı sağlığını korumaya yönelik bu gibi yerli ve yenilikçi projelerin önemi bir kez daha ortaya çıkıyor. Varroa Akarı başta olmak üzere yavru çürüklüğü, taş hastalığı ve kireç hastalığı gibi arı sağlığını tehdit eden unsurların tespiti ve kontrol altına alınması bu sistem sayesinde mümkün hale geliyor.
Organik Asitle Zararsız Müdahale: Oksalik Asit ile Kimyasal Kalıntılara Son
Projede kullanılan tedavi yöntemi, insan sağlığını riske atmamak ve bala kimyasal kalıntı bulaşmasını önlemek amacıyla organik asitler üzerine kurgulandı. En etkili bileşen olarak tercih edilen "Oksalik Asit", sistemde ultrasonik buharlaştırma teknolojisi ile uygulanıyor. Bu sayede arıların zarar görmeden tedavi edilmesi sağlanırken, aynı zamanda balın kalitesinde de herhangi bir düşüş yaşanmıyor. Öğrenciler, sistemin hem bilimsel hem de pratik yönlerine odaklanarak, üreticilerin sahadaki ihtiyaçlarını doğrudan karşılayan bir çözüm sundu. Projenin özgünlüğü, teknolojiyi arıcılık pratiğiyle bütünleştirmesi sayesinde bölge birinciliğini kazanmasında etkili oldu.
Sistem tasarımında üç boyutlu çizimler ve çeşitli yazılımlar kullanıldı. Kamera ile entegre çalışan sistem, makine öğrenimi sayesinde arıların davranışlarını analiz ediyor, hastalık belirtilerini otomatik olarak tespit ediyor ve gerekli müdahaleyi gecikmeden gerçekleştiriyor. Arıcılıkla ilgilenenlerin kırsal bölgelerdeki kovanlara sürekli gitme zorunluluğunu ortadan kaldıran bu yenilikçi yapı, zaman ve maliyet açısından büyük bir avantaj sunuyor. Ayrıca, sistemin Türkiye genelinde yaygınlaştırılması halinde arıcılıkta verimliliğin ciddi oranda artacağı öngörülüyor. Bu bağlamda, proje yalnızca bilimsel başarı değil, aynı zamanda ekonomik katkı açısından da büyük bir potansiyele sahip.
Öğrencilerden Özgüven ve Bilimsel Başarı Mesajı
Projede aktif görev alan öğrencilerden 10. sınıf öğrencisi Kaan, elde ettikleri başarının arkasında ekip çalışması, özgüven ve bilimsel merakın yattığını ifade etti. Ali Kuşçu Bilim ve Sanat Merkezi’nde 8 yıldır eğitim gören Kaan, TÜBİTAK bölge finalinde birinci olarak Türkiye finaline gitmenin gururunu yaşadıklarını belirtti. Projenin hayata geçirilmesi sürecinde ekip arkadaşlarıyla birlikte hem teknik bilgi hem de kişisel gelişim anlamında büyük kazanımlar elde ettiklerini vurguladı. Kaan, "Bu süreçte en çok öğrendiğimiz şey, birbirimize güvenmenin ne kadar kıymetli olduğuydu. Eğer güvenimiz olmasaydı bu başarıyı elde etmemiz mümkün olmazdı" dedi.
Ailesine yaşattığı gururun kendisini onurlandırdığını belirten genç öğrenci, Türkiye finalinde de başarılı olmak için yoğun bir hazırlık sürecine girdiklerini söyledi. Projelerinin sadece akademik başarıyla sınırlı kalmadığını, aynı zamanda topluma ve doğaya katkı sağlayacak nitelikte bir çözüm sunduğunu dile getiren Kaan, hedeflerinin bu projeyi daha ileri seviyelere taşımak olduğunu kaydetti. Öğrenciler, kazandıkları deneyimlerin ileride hem bilimsel çalışmalara hem de meslek hayatlarına yön vereceğine inanıyor. Geliştirilen sistemin, ülke çapındaki arı ölümlerinin azaltılması adına büyük rol oynayabileceği ve gelecekte yaygın kullanımı ile arıcılıkta yeni bir dönemi başlatabileceği değerlendiriliyor.
