HABER49-Doğu Anadolu, Urartulardan Osmanlılara kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapan antik kentleriyle tarih tutkunlarını büyülüyor. Altıntepe, Ani, Harput ve Tuşpa gibi bölgeler görülmeye değer.
Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye’nin yüzölçümü bakımından en geniş topraklarını kaplamasının yanı sıra tarihi zenginlikleriyle de öne çıkıyor. Urartular başta olmak üzere birçok medeniyete ev sahipliği yapan bu coğrafya, antik kentler ve höyüklerle tarih meraklılarını kendine çekiyor. Bölgeyi gezenler, geçmiş uygarlıkların izlerini günümüzde halen canlı bir şekilde görebiliyor. İşte Doğu Anadolu’da mutlaka görülmesi gereken antik kentler ve höyükler:
Altıntepe, Erzincan: Urartu Mirasının En Güçlü İzleri
Erzincan’ın Üzümlü ilçesinde yer alan Altıntepe, Urartular Dönemi’nde kurulmuş önemli bir antik kent olarak dikkat çekiyor. Ova seviyesinden 60 metre yükseklikte bulunan tepe, Bizans ve Osmanlı dönemlerine de ev sahipliği yapmış. Kazılarda Urartu Tapınağı, Apadana (Pers mimarisinde sütunlu kabul salonu), açık hava tapınağı ve yeraltı taş örgü oda mezarları ortaya çıkarılmış. Ayrıca Urartu ve Bizans döneminden kalan sur duvarları, şehrin savunma sistemleri hakkında bilgi veriyor. Altıntepe’de yapılan kazılarda şehrin kanalizasyon sistemi de gün yüzüne çıkarılmış; ilk alafranga tuvalet taşları ve gelişmiş kanalizasyon yapısı dikkati çekiyor. Mozaik tabanlı Erken Bizans Kilisesi’nden korunan parçalar ise Erzincan Müzesi’nde sergileniyor. Günümüzde "Arkeopark" olarak ziyarete açılması planlanan Altıntepe, tarih turizmi açısından bölgenin en önemli duraklarından biri olacak.
Anzavurtepe ve Giriktepe Höyükleri, Ağrı: Urartu’nun İzinde
Ağrı’nın Patnos ilçesinde bulunan Anzavurtepe Höyüğü, halk arasında Kot Tepe olarak biliniyor ve Urartu döneminin en eski yerleşim alanlarından biri olarak kabul ediliyor. 300 metre yüksekliğe sahip olan höyükte saray, tapınak, platform ve kale kalıntıları bulunuyor. Tapınak ve surlar, Urartu Kralı Menua ve İşpuini döneminden kalma eserleri içeriyor. Yaklaşık 2 bin 800 yıllık geçmişi ile Anzavurtepe, bölgenin tarihine ışık tutuyor.
Bir diğer önemli höyük olan Giriktepe, Patnos ilçesinin Dere Mahallesi’nde yer alıyor. Halk arasında Değirmentepe olarak bilinen bu höyük, on metre yüksekliğinde ve tahrip edilmiş olsa da büyük bir tarihi öneme sahip. Kazılarda höyüğün tepesinde saraya benzeyen yapı ve çevresindeki sur kalıntıları gün yüzüne çıkarılmış. Buradan çıkarılan takılar ve tunç-demir aletler Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergileniyor.
Harput ve Ani: Ortaçağdan Günümüze Açık Hava Müzeleri
Elazığ’daki Harput Antik Kenti, milattan önce 20. yüzyıla kadar uzanan tarihiyle öne çıkıyor. Urartular, Medler, Persler, Bizans ve Osmanlılar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapan Harput’ta kale, mağara ve dini yapılar görülebiliyor. Harput Kalesi, bazı rivayetlere göre su yerine süt kullanılarak inşa edildiği için "Süt Kalesi" olarak anılıyor. Kazılarda zindanlar, darphane ve yaşam alanları ortaya çıkarılmış; seramik çanak çömlekler, bakır sikkeler ve cam bilezikler bölgenin kültürel mirasını ortaya koyuyor.
Kars’taki Ani Antik Kenti, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmiş ve "Binbir Kilise Şehri" olarak biliniyor. Ani, Bagratuni Ermenileri, Selçuklular ve Osmanlılar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmış. Ani’deki önemli yapılar arasında Ani Katedrali, Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, Kral Gagik Kilisesi ve Ateş Tapınağı yer alıyor. Doğu Ekspresi’nin popüler rotalarından biri olan Ani, hem doğal güzelliği hem de tarihi dokusuyla turistlerin ilgisini çekiyor.
Arslantepe, Kayalıdere ve Tuşpa: Doğu Anadolu’nun Tarihi Merkezleri
Malatya’daki Arslantepe Höyüğü, M.Ö. 5 bin yılından M.S. 11. yüzyıla kadar uzanan yerleşimiyle Türkiye’nin en büyük höyüklerinden biri. Kazılarda bulunan tapınak, saray, kerpiç duvarlar ve idari odalar, Arslantepe’nin siyasi ve kültürel merkez olduğunu kanıtlıyor.
Muş’taki Kayalıdere Antik Kenti, Urartu Kralı II. Sarduri döneminde kurulmuş ve askeri yerleşim yeri olarak kullanılmış. Kazılarda tapınak, kale ve depo ortaya çıkarılmış; tunç aslan heykeli ve ok başları dikkat çekiyor.
