HABER49- Erzincan'da bulunan ve yılda sadece 20 gün boyunca yaşayan endemik ters laleler, bu yıl da görsel bir şölen sunuyor. Nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bu özel çiçekleri koparanlara ise 2025 yılı itibarıyla tam 577 bin lira ceza kesilecek. Türkiye'nin tek ters lale koleksiyon bahçesine ev sahipliği yapan Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, bu nadir bitkileri koruma altına almak için yoğun çalışmalar yürütüyor.
Erzincan'da endemik ters laleler çiçek açtı
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Türkiye'nin en nadir bitkilerinden biri olan ters lalelerin korunması için önemli bir projeye ev sahipliği yapıyor. Koleksiyon bahçesinde 34'ü Türkiye'nin çeşitli illerinden, 4'ü ise yurt dışından temin edilen toplam 38 tür bulunuyor. Bu türlerin çoğu endemik olup, doğal yaşam alanlarında nesilleri tükenme tehdidi altında.
Enstitünün Ziraat Mühendisi Meral Aslay, ters laleler üzerinde 2006 yılından bu yana yoğun bir şekilde kültüre alma ve ıslah çalışmaları gerçekleştirildiğini belirtiyor. İlk aşamada, Türkiye'nin doğusunda yer alan Erzincan, Erzurum, Bitlis, Ardahan, Kars, Van, Hakkari, Elazığ, Malatya, Siirt, Şırnak, Adıyaman, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Antalya ve Muğla gibi illerden 34 türün doğal ortamdan toplandığını aktardı. Yürütülen araştırma çalışmaları sonucunda bugüne kadar 27 yeni melez çeşit geliştirildi.
Ters laleler için bilimsel çalışmalar devam ediyor
Meral Aslay, doğadan soğanlı bitki toplamanın sadece Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü'nden (BÜGEM) alınan özel izinle yapılabileceğini belirtiyor. Erzincan'daki ters lale koleksiyon bahçesi, bu bitkilerin gelecek nesillere aktarılmasını sağlarken aynı zamanda peyzaj alanlarında süs bitkisi olarak kullanımına da olanak tanıyor. Bu sayede doğal alanlarda yetişen ters lalelerin izinsiz toplanmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Dünya genelinde 170 türü bulunan ters lalelerin 52 türü Türkiye sınırları içerisinde yetişiyor ve bunların 29'u endemik statüsünde. Bu da Türkiye'nin biyoçeşitlilik açısından ne kadar zengin bir ülke olduğunu gösteriyor.
Ters laleleri koparmak 577 bin lira ceza getiriyor
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürü Samet Karataş ise ters laleler konusunda ilk ve en geniş kapsamı bulunan çalışmanın Erzincan'da 2006 yılında başlatıldığını belirtiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak gerçekleştirilen bu projede, türlerin genetik erozyona uğremeden muhafaza edilmesi sağlanıyor.
Ancak ters lalelerin doğal ortamda koparılması ciddi bir suç olarak değerlendiriliyor. 2025 yılı itibariyle ters laleleri koparanlara 577 bin lira idari para cezası uygulanacak. Bu yaptırım, ters lalelerin doğal ortamda korunması ve izinsiz toplanmasının önlenmesi amacıyla alınan en sert tedbirlerden biri olarak dikkat çekiyor.