HABER49- Avrupa Birliği’nde (AB) 47 milyon kişi, artan enerji maliyetleri ve bölgesel eşitsizlikler nedeniyle evini yeterince ısıtamıyor. Bu durum, sosyal kırılganlığı derinleştiriyor.
Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenen “Avrupa Bölgeler ve Şehirler Haftası” kapsamında yayımlanan Avrupa Komitesi’nin “Avrupa Bölgeleri ve Şehirlerinin Durumu 2025” raporu, enerji dönüşümünün kalbindeki bölgelerin ekonomik ve sosyal direnç kapasitesine ışık tutuyor.
Rapora göre, özellikle kırsal ve düşük gelirli kesimlerde enerji maliyetleri “sosyal kriz” seviyesine ulaşmış durumda. Son 5 yılda AB’de enerji yoksulluğu keskin biçimde artarken, hanelerin yüzde 10’undan fazlası gelirlerinin yüzde 40’ını konut giderlerine ayırmak zorunda kalıyor.
Yerel yönetimlerin rolü kritik
AB’de iklim değişimine karşı atılan adımların yüzde 70’i, iklim uyum politikalarının ise yüzde 90’ı doğrudan yerel yönetimler tarafından yürütülüyor. Ancak 2028-2034 bütçe döneminde AB fonlarının ulusal düzeyde merkezileştirilmesi planı, yerel yönetimlerin yetkisini zayıflatma riski taşıyor. Raporda, bunun “enerji ve iklim politikalarının sahadaki uygulanabilirliğini tehlikeye atabileceği” vurgulandı.
Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) verilerine göre, 2030’a kadar küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 5 bin 500 gigavat artması bekleniyor. AB’de ise bu dönüşümün büyük kısmı kent ve bölge yönetimlerinin sorumluluğunda. Ancak doğu ve güney Avrupa’daki birçok bölge, “elektrik şebekesi modernizasyonu, enerji depolama ve nitelikli iş gücü eksikliğiyle” mücadele ediyor.
Adil geçiş ön planda
Raporda enerji dönüşümünün yalnızca teknik bir süreç olmadığı, toplumsal etkileri olan bir “adil geçiş” meselesi olduğu vurgulandı. Yerel yönetimler, yenilenebilir enerji projelerinde izin süreçlerinin dijitalleştirilip hızlandırılmasını, kırsal alanlarda enerji ajansları kurulmasını ve teknik personel desteği sağlanmasını talep ediyor.
Simgesel projeler
Fransa’nın Occitania bölgesinde 1 milyar avroluk “hidrojen koridoru” yatırımı ve İspanya’nın Andalucia bölgesinde geri dönüştürülmüş atık sularla tarım sulama ihtiyacının yarısının karşılanması gibi projeler, yerel dönüşümün Avrupa’daki potansiyeline örnek olarak gösterildi.
Raporda, yeşil geçiş için mevcut finansman seviyelerinin yetersiz kaldığı ve bölgesel kapasitenin güçlendirilmesi gerektiği vurgulanarak, Avrupa’nın enerji dönüşümünde en kırılgan halkasının “yerel kapasite” olduğu ifade edildi. İklim nötr hedeflerine ulaşmanın yalnızca Brüksel’in değil, belediyelerin ve bölgesel ajansların yetkisinin güçlenmesiyle mümkün olacağı belirtildi.