HABER49-Kars’ın tarihi mirası Gemli Tabya, at nalı şeklindeki mimarisi ve Osmanlı dönemi geçmişiyle turizme kazandırılmayı bekliyor. Restore edildiğinde şehrin kültür turizmine değer katacak nadir bir eser.
Kars’taki At Nalı Şeklindeki Gemli Tabya Neden Önemli?
Kars’ın tarihi dokusunu simgeleyen Gemli Tabya, at nalı şeklinde inşa edilmiş nadir yapılar arasında yer alıyor ve Osmanlı döneminde kadın hapishanesi olarak kullanılmış yaklaşık 200 yıllık bir eser. Hilal ve nal formunu andıran bu tabya, Türkiye’de benzersiz örneklerden biri olarak dikkat çekiyor. Ne var ki yıllardır restorasyon projeleri yapılmasına rağmen herhangi bir uygulama hayata geçirilemedi ve yapı kendi kaderine terk edildi. Duvarları yıkılmış, iç mekanları harabeye dönmüş olan tabya, hızla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 1854 yılında Kerim Paşa tarafından yaptırılan Gemli Tabya, 1855 Osmanlı-Rus Savaşı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ve 1918-1920 Osmanlı-Ermeni Savaşı’nda aktif olarak kullanıldı ve günümüze kadar ayakta kalmayı başardı. Tarihi önemi ve nadir mimari özelliği ile Gemli Tabya, Kars’ın turizm potansiyelini artırabilecek önemli bir değer olarak öne çıkıyor.
Turizm Uzmanları Gemli Tabya’nın Restorasyonunu Nasıl Değerlendiriyor?
Kars Kültür ve Turizm Uzmanı Mehmet Duman, Gemli Tabya’nın kısa sürede turizme kazandırılmasının şehir ekonomisine ve kültürel mirasa büyük katkı sağlayacağını vurguluyor. Duman, Kars’ın kültür turizmi açısından Türkiye’de öncü şehirlerden biri olduğunu belirterek, “Kentimizde 49 tabya bulunuyor ve bunlardan Harp Müzesi ve Peynir Müzesi olarak restore edilenler uluslararası turizme hitap ediyor. Gemli Tabya, mimari yapısı, konumu ve tarihi dokusuyla ziyaretçilere eşsiz bir deneyim sunabilir. Bu tabya restorasyonla sadece kültürel miras değil, aynı zamanda mimarlık ve sanatsal projelere de kaynak sağlayabilir” dedi. Uzmanlar, tabyanın restore edilerek müze veya kültürel sergi alanına dönüştürülmesini, çevresine yürüyüş yolları ve seyir terasları eklenmesini öneriyor. Böylece Gemli Tabya, Kars’ın turistik çeşitliliğine önemli bir katkı sağlayabilir ve şehirdeki ziyaretçi sayısını artırabilir.
Tarihi Tabya Nasıl Turizm Fırsatına Dönüştürülebilir?
Gemli Tabya, yalnızca bir askeri yapı olmanın ötesinde, 19. yüzyıl Osmanlı mühendisliği ve mimarisini yansıtan eşsiz bir eser. Rus işgaline karşı savunma amacıyla inşa edilen tabya, at nalı şeklindeki mimarisiyle ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Ancak yıllardır bakımsız kalan yapının duvarları yıkılmış ve iç mekanları harabeye dönmüş durumda. Turizme kazandırılması durumunda tabya, Kars’ın öne çıkan turistik noktaları olan Çıldır Gölü, Ani Ören Yeri ve Sarıkamış’a önemli bir destek sunabilir. Restorasyon sonrası tabya, müze, kültürel sergi veya deneyim alanı olarak düzenlenebilir; çevresine eklenen seyir terasları ve yürüyüş yolları ile ziyaretçiler için çekici bir destinasyon haline gelebilir. Yetkililerin, tarihi yapıyı kendi haline terk etmek yerine, Kars’ın kültürel ve turistik potansiyeline entegre etmesi büyük önem taşıyor.
Kars’ın Askeri Mimari Mirasında Gemli Tabya’nın Yeri
Kars, tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerden kalma sayısız mimari esere sahip bir şehir. Gemli Tabya, bu mirasın en nadide örneklerinden biri olarak askeri mimari alanında öne çıkıyor. Osmanlılar tarafından inşa edilen tabya, dönemin mühendislik anlayışını ve estetik kaygılarını bir arada sunuyor.