Haber49-Ağrı’nın Aşağı Göçmez köyünde yüzyıllardır süren gelenekle kuma gömülerek olgunlaştırılan küp peyniri, doğal üretim yöntemi ve uzun ömrüyle hem sofraları hem de pazarları süslüyor.
Ağrı’nın Patnos ilçesine bağlı Aşağı Göçmez köyünde, yüzyıllardır nesilden nesile aktarılan ve bugün hâlâ aynı yöntemle sürdürülen küp peyniri geleneği, lezzetini ve tazeliğini korumaya devam ediyor. Kuma gömülerek olgunlaştırılan bu peynir, hem dayanıklılığı hem de kendine has aromasıyla yerel halkın sofralarında önemli bir yer tutuyor.
Kuma Gömülerek Saklanan Geleneksel Lezzet
Aşağı Göçmez köyünde yaşayan halk, yaz aylarında kendi besledikleri koyunların sütünden peynir üretiyor. Süt, geleneksel yöntemlerle mayalandıktan sonra süzülerek tuzlanıyor ve plastik bidonlara dolduruluyor. Bu bidonlar, evlerin mahzenlerinde bulunan ve özel olarak hazırlanmış kum havuzlarına gömülerek üç ila altı ay arasında olgunlaştırılıyor. Kumun serin ve nem dengesi sağlayan yapısı sayesinde peynir, yapısını bozmadan uzun süre dayanıyor. Bazı aileler peynirlerini kum yerine kül içinde muhafaza ediyor; külün hava geçirmeyen özelliği peyniri yıllarca bozulmadan koruyabiliyor. Geleneksel yöntemle hazırlanan küp peyniri, olgunlaşma sürecinin tamamlanmasının ardından üç yıla kadar tüketilebiliyor. Bu yöntem, hem uzun süreli gıda saklama ihtiyacını karşılıyor hem de peynirin kendine özgü yoğun lezzetini ortaya çıkarıyor.
Kış Hazırlığından Pazara Uzanan Yolculuk
Köy halkı için küp peyniri yalnızca bir gıda değil, aynı zamanda ekonomik bir kazanç kapısı. Üretilen peynirler öncelikle kışlık ihtiyaç için ayrılıyor, fazlası ise köy dışından gelen talepler doğrultusunda satışa sunuluyor. Talebin yüksek olduğu dönemlerde siparişler genellikle üç ay öncesinden alınıyor. Organik ve tamamen köyde otlatılan hayvanların sütünden üretilen peynirler, 250 ile 300 lira arasında değişen fiyatlarla satılıyor. Daha yağlı çeşitleri ise daha yüksek fiyata alıcı buluyor. Bayramlar ve özel günlerde hediye olarak da tercih edilen küp peyniri, yöresel bir lezzet olmanın ötesinde kültürel bir miras olarak yaşatılıyor. Köy kadınları, peynirin hazırlanmasından paketlenmesine kadar tüm süreci el emeğiyle gerçekleştiriyor.
Doğallığı ve Dayanıklılığıyla Öne Çıkıyor
Küp peynirinin en belirgin özelliklerinden biri tamamen organik olması. Köyde üretilen sütler, dışarıdan herhangi bir katkı maddesi kullanılmadan işleniyor. Peynirin tuzu, miktarı ve saklama yöntemi, yıllardır uygulanan deneyimle belirleniyor. Üretici Serap Altay, bu yöntemin hem pratik hem de ekonomik olduğuna dikkat çekerek, “Peynirin suyunu aldıktan sonra kum veya kül içine gömüyoruz. Bu şekilde peynirimiz uzun süre bozulmadan kalıyor. Yağlı peynirimizi ise kaymak ve tereyağı ekleyerek yapıyoruz. Bu tat çok farklı ve talep gören bir ürün” ifadelerini kullanıyor. Köyde “kuru peynir” olarak da bilinen bu lezzet, bölgede yaşayanların sofralarında yıl boyu yerini korurken, şehir dışından gelen gurmelerin de ilgisini çekiyor.